ေရွးေဟာင္း ကမာၻ႕အံ့ဖြယ္ (၇)ပါး

ကမာၻ႕အ့့ံဖြယ္ (၇)ခုကိုေတာ့ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားသိၾကပါသည္။ ယခုတင္ျပမွာကေတာ့ ေရွးေခတ္
လူသားမ်ားတည္ေဆာက္ထားၿပီး မွတ္တမ္းတင္ထားခဲ့ၾကသည့္ ေရွးေဟာင္း ကမာၻ႕အံ႔ဖြယ္(၇)ခု
ကိုပါ။ဒီအံ့ဖြယ္စာရင္းကို မွတ္တမ္းတင္ထားခဲ့ၾကသူမ်ားမွာသမိုင္းပညာရွင္တစ္ဦးျဖစ္သူ
ဟီ႐ိုဒိုးတပ္(စ္) Herodotus ဘီစီ(၄၈၄-၄၅၂) ႏွင့္ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသား Callimachus
ဘီစီ(၃၀၅-၂၄၀) တို႔ အလက္ဇန္းဒီးယား(Alexandria) ျပတိုက္၌ စုစည္းမွတ္တမ္းတင္ခဲ့
သည္ဟု ဆိုပါသည္။

ခရစ္ႏွစ္မေပၚမွီ ဘီစီ ေခတ္ကတည္းမွတ္တမ္းတင္ခဲ့ေသာ
အံ့ဖြယ္အေဆာက္အဦးမ်ား ျဖစ္သျဖင့္ ယခုေခတ္တြင္ အီဂ်စ္ႏိုင္ငံရွိ ဂီဇာပိရမစ္ႀကီး
တစ္ခုမွလြဲ၍ က်န္သည့္အေဆာက္အဦမ်ားကို မေတြ႔ႏိုင္ေတာ့ပါ။ႏွစ္ကာလၾကာျမင့္ေနသျဖင့္
ပ်က္စီးၿပိဳလဲ ေပ်ာက္ကြယ္သေလာက္ျဖစ္ကုန္ၾကပါသည္။ သို႔ေသာ္ ေရွးေဟာင္းပညာရွင္မ်ား
ျပန္လည္တူးေဖာ္မႈေၾကာင့္ အုတ္ရိုးမ်ား ၊ အေဆာက္အဦအပ်က္အစီး မ်ားကို ျပန္လည္ေတြ႔
ျမင္ေနရပါၿပီ။အခု ေရွးေဟာင္းကမာၻ႕အံ့ဖြယ္ခုႏွစ္ပါး အေၾကာင္းကို ၾကည့္လိုက္ရေအာင္ေနာ္…

(၁) ဂီဇာ ပိရမစ္ၾကီး(Great Pyramid of Giza)

ယခုအခ်ိန္အထိ အေကာင္းအတိုင္းနီးပါးက်န္ရွိေနသည့္ ပိရမစ္ႀကီး ျဖစ္ပါသည္။
အီဂ်စ္ႏိုင္ငံ ကိုင္႐ိုၿမိဳ႕အနားတြင္ တြင္တည္ရွိၿပီး အေ၀းမွပင္ ထီးထီးႀကီးျမင္ေတြ႕ႏိုင္ေသာ
အေဆာက္အဦႀကီးျဖစ္ပါသည္။ ဂီဇာအရပ္တြင္ ရွိေသာ ပိရမစ္သံုးခုတြင္ အႀကီးဆံုးျဖစ္
ပါသည္။ ထိုပိရမစ္ႀကီးအား အီဂ်စ္ဖာရို ဘုရင္ ခူဖူး(Khufu) သည္ သူ၏သခၤ် ိဳင္းဂူအျဖစ္
BC ၂၅၆၀ တင္ တည္ေဆာက္ခဲ့ပါသည္။ စတင္တည္ေဆာက္ခ်ိန္တြင္ အျမင့္အားျဖင့္
ေပေပါင္း ၄၈၀ ခန္႔ရွိေသာ္လည္း ယခုအခါ ရာသီဥတုဒဏ္မ်ားေၾကာင့္ အနည္းငယ္ နိမ့္က်
ပ်က္စီးမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚခဲ့ပါသည္။တည္ေဆာက္ခ်ိန္မွစၿပီးႏွစ္ေပါင္း ၄၀၀၀ ေက်ာ္ေလာက္အထိ
လူသားတို႔ဖန္တီးေသာ ကမာၻ႔အျမင့္ဆံုးအေဆာက္အဦ အျဖစ္ မွတ္တမ္းတင္ျခင္းလည္း
ခံခဲ့ရပါသည္။ ေခတ္သစ္ ကမာၻ႕အံ့ဖြယ္ စာရင္းတြင္ေတာ့ အင္တာနက္မဲစနစ္ျဖင့္
မွတ္တမ္းတင္ၾကျခင္းျဖစ္သျဖင့္ ေနာက္ဆံုးအဆင့္တြင္ ကပ္ၿပီးျပဳတ္ခဲ့ပါသည္။


ဒါလည္းအီဂ်စ္အစိုးရ ကိုယ္တိုင္က အင္တာနက္မွ မဲ ေပးေရြးခ်ယ္ျခင္းကို မလိုလား
မလုပ္သင့္ဟု ထင္သျဖင့္ တားျမစ္မႈမ်ားရွိခဲ့သည္ဟု ဆိုပါသည္။ လူအမ်ားကေတာ့
ယခုလက္ရွိ ေခတ္သစ္ကမာၻ႔အ့ံဖြယ္ (၇)ပါးစာရင္းတြင္ ဂီဇာ ပိရမစ္ႀကီးလည္း
ပါ၀င္သည္ ဟု မွတ္ယူ ထင္ေနၾကတံုးပါ။

(၂) ေဘဘီလုံမွ မိုးပ်ံဥယ်ာဥ္(Hanging Gardens of Babylon)

ယခုအခ်ိန္တြင္ မေတြ႕ရွိႏိုင္ေတာ့သည္ ဥယ်ာဥ္တစ္ခုျဖစ္ပါသည္။ တည္ေနရာသည္
ယခု အီရတ္ႏိုင္ငံ ယူဖေရးတီး ျမစ္ကမ္းပါးတြင္ ရွိသည္ဟု ဆိုၾကေသာ္လည္း အခ်ိဳ႕
ေသာ သမိုင္းပညာရွင္မ်ားကေတာ့ ထိုေနရာမွာ မဟုတ္ဟု အျငင္းပြားမႈမ်ားလည္း
ရွိၾကပါသည္။ ေဘဘီလြန္းနီးယန္းဘုရင္ Nebuchadnezzar II သည္ သူ၏နန္းေတာ္အတြင္းတြင္
BC ၆၀၀ ခန္႔က သူ႕မိဖုရားအတြက္ တည္ေဆာက္ေပးခဲ့သည္ ဟုဆိုၾကပါသည္။ မိဖုရားသည္
စိမ္းလန္းေသာ နယ္ေျမေဒသမွလာသူျဖစ္၍ သူ၏နယ္ေျမကိုလြမ္းဆြတ္ေနေသာေၾကာင့္ဘုရင္က
တည္ေဆာက္ေပးခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္ဟု ေျပာၾကသည္။ ေဘဘီလုံမုိးပ်ံဥယ်ာဥ္ႏွင့္ ပတ္သတ္ေသာ
အေသးစိတ္အခ်က္အလက္မ်ားသည္ ဂရိရာဇဝင္မ်ား၌သာ အမ်ားဆုံး ေတြ႔ရသည္။
ေဘဘီလုံမွတ္တမ္းမ်ားတြင္မူ မည့္သည့္အေသးစိတ္မွတ္တမ္းမွ မေတြ႔ရွိရေပ။
ေတြ႕ရွိရေသာ တစ္ခ်ိဳ႕မွတ္တမ္းမ်ား အဆိုအရ စိမ္းလန္းစိုေျပၿပီး အံ့ၾသဖြယ္ေကာင္းေသာ
ဥယ်ာဥ္တစ္ခုျဖစ္ေၾကာင္း ဆိုၾကပါသည္။

(၃) Ephesus ရွိ အာသီးမိ(စ) နတ္ဘုရားေက်ာင္း (Temple of Artemis at Ephesus)

ယခုအခါ တူရကီနယ္ထဲတြင္ တည္ရွိၿပီး BC ၅၅၀ ခန္႔က ဂရိနတ္ဘုရားမ အာသီးမိ(စ္)
(Artemis)အား ပူေဇာ္ရန္ ရည္ရြယ္တည္ေဆာက္ခဲ့ေသာ အေဆာက္အဦႀကီး ျဖစ္ပါသည္။
ေပ ၆၀ ျမင့္ေသာ တိုင္လံုးေပါင္း ၁၂၀ ျဖင့္ အခိုင္အမာတည္ေဆာက္ထားၿပီး
အႏုပညာေက်ာက္ဆစ္လက္ရာ အႏုအရြမ်ားျဖင့္ တန္ဆာဆင္ထားေသာ အေဆာက္အဦးဟု
ဆိုၾကပါသည္။ ထိုအႏုပညာလက္ရာမ်ားတြင္ အေမဇုံစစ္သည္မ်ား၏ ေၾကးရုပ္တုမ်ားလည္း
ပါဝင္သည္ဟု ဆိုၾကသည္။ အေမဇုံစစ္သည္မ်ားသည္ ဒ႑ာရီဆန္ေသာ အမ်ိဳးသမီးစစ္သည္မ်ားကို
ဆိုလိုသည္။ Herostratus ဆိုေသာလူတစ္ေယာက္မွ နာမည္ႀကီးလိုေသာေၾကာင့္ ၃၅၆ ဘီစီတြင္
ဘုရားေက်ာင္းအားမီးရႈိ႔ဖ်က္စီး ခဲ့သည္ဟုဆိုသည္။ ျပန္လည္တည္ေဆာက္ခဲ့ၿပီးေနာက္ ေအဒီ ၂၆၂
တြင္ေဂါ႔(သ္)(Goths) မ်ဳိးႏြယ္မ်ား၏ ဖ်က္စီးမူ႔ ကိုခံခဲ့ရၿပီး ေအဒီ ၄၀၁ တြင္
ကြန္စတန္တီႏိုပယ္(Constantinople) သာသနာပိုင္Saint John Chrysostom ၏အမိန္႔ ျဖင့္
ခရစ္ယာန္မ်ား၏ ဖ်က္စီးျခင္းကိုခံခဲ့ရသည္။ ယခုအခါ ဘုရားေက်ာင္းျပန္လည္တူးေဖၚေရး
ေဖာင္ေဒးရွင္း မ်ားဖြဲ႕၍ျပန္လည္တူးေဖၚျခင္းမ်ားျပဳလုပ္ေနပါသည္။

(၄) အိုလံပီယာရွိ ဇု(ရပ္)နတ္ဘုရားရုပ္တု(Statue of Zeus at Olympia)

ဂရိနတ္ဘုရားတို႔၏ ဘုရင္ ဇု(ရပ္စ္) (Zeus) ၏ ၾကီးမားေသာ ေရႊခ်ထားသည့္ရုပ္တုႀကီးအား
ေရွးေဟာင္းအိုလံပစ္ ျပိဳင္ပြဲမ်ားက်င္းပရာေဒသတြင္ တည္ေဆာက္ခဲ့ၾကသည္။
 ထုိေနရာေနသည္ အိုလံပီယာႃမို႔တည္ရွိခဲ့ေသာ ေရွးေဟာင္း ႃမို႔ေတာ္ေနရာတြင္တည္ ရွိသည္။
ရုပ္တုႀကီးကို ဘီစီ ၄၃၂ ခုႏွစ္တြင္ ေတာ္ဝင္ ပန္းပုထုပညာရွင္ ဖိုင္ဒီးရပ္(စ္) Phidias က
အၿပီးအစီးထုလုပ္ခဲ့သည္။ ေက်ာက္စီထားေသာရာဇႏွင္တံကိုလက္တစ္ဖက္က ကိုင္၍
ပလႅင္ေပၚတြင္ထုိင္ကာ တစ္ႃမို႔လုံးကိုမိုးၾကည့္ေနဟန္ ထုလုပ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
အျမင့္ေပ ၄၀ ခန္႔ျမင့္ကာ လက္တစ္ဖက္တြင္ ရာဇႏွင္တံကို ကိုင္ထားၿပီး ေနာက္လက္တစ္ဖက္
ေပၚတြင္ ေအာင္ျမင္ျခင္းကို ကိုယ္စားႃပုေသာ နတ္ဘုရားမရုပ္တုကို တင္ထားသည္။
အဆိုပါ ရုပ္တုႏွင့္ ႏွင္တံမ်ားကို ဆင္စြယ္ႏွင့္ အျခားအဖိုးတန္သတၱဳမ်ားျဖင့္ ႃပုလုပ္ထားသည္။
ေအဒီ ၃၉၁ တြင္ ခရစ္ယာန္ဘာသာသည္ ေရာမအင္ပါယာ၏ တရားဝင္ဘာသာျဖစ္လာၿပီးေနာက္ပိုင္း
နတ္ဘုရားမ်ား ကိုးကြယ္ျခင္းကို ပိတ္ပင္တားစီးခဲ့ေသာေၾကာင့္ ရုပ္တုရွိရာ ဘုရားေက်ာင္းကိုလည္း
 ပိတ္ပစ္လိုက္ရသည္။ ဘုရားေက်ာင္းႏွင့္တကြရုပ္တုပါ ဖ်က္စီးခံခဲ့ရသည္၊
ကြန္စတန္တီႏိုပယ္(Constantinople) ယခု တူရကီႏိုင္ငံ အစၥတန္ဘူလ္(Istanbul) သုိ႔ရုပ္တုကို
သီးသန္႔ယူသြား၍ မီးရႈိ႔ဖ်က္စီးခဲ့ၾကသည္ဟု သမိုင္းပညာရွင္မ်ား အမ်ိဳးမ်ိဳးအျငင္းပြားခဲ့ၾကသည္။

(၅) Maussollos ၏ သၤခ်ိဳင္းဂူအေဆာက္အဦး (Mausoleum of Maussollos at Halicarnassus)

Halicarnassus အရပ္ (ယခုေခတ္တူရကီႏိုင္ငံ အေနာက္ေျမာက္ပိုင္းေဒသ) ရွိ ထင္ရွားေသာ
သၤခ်ိဳင္းဂူမွာ ဘီစီ ၃၇၀ ႏွင့္၃၅၀ ၾကားတြင္ ဘုရင္ Maussollos အတြက္တည္ေဆာက္ခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္သည္။
ဒ႑ာရီဇာတ္လမ္းမ်ား အရ ဘုရင္ Maussollos က သူ၏မိဖုရား Artemisia II မွ သူႏွင့္ သူတို႔၏
အခ်စ္အား သတိရေနေစရန္တည္ေဆာက္ ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္ဟု ေျပာၾကသည္။ Maussollos သည္
ပါရွန္းအင္ပါယာမွ အုပ္ခ်ဳပ္သူတစ္ေယာက္ျဖစ္ၿပီး သူ၏ ေက်ာ္ၾကားေသာသခ်ဳႋင္းဂူမွတဆင့္
Mausoleum(သခ်ဳႋင္းဂူ) ဟူေသာစကားလုံးဆင္းသက္လာခဲ့သည္။ ဂူအေဆာက္အဦးမွာ
ေပ ၁၂၀ ရွည္လ်ားၿပီး ေပ၁၄၀ ျမင့္သည္။ သခ်ဳႋင္းဂူသည္ လွပေသာ ဗိသုကာလက္ရာမ်ားေၾကာင့္
အလြန္ပင္ထင္ရွားသည္။ အလယ္တြင္ ေရႊခ်ထားေသာ ေခါင္းတလားႃမုပ္ႏွံထားေသာအခန္းရွိၿပီး
ပန္းကႏုတ္မ်ား၊ ပန္းဆြဲမ်ားျဖင့္ နံရံမ်ားတြင္ ျခယ္သထားသည္။ ထုိဂူ အေဆာက္အဦအား
 ဂရိဗိသုကာ ေလးေယာက္မွတည္ေဆာက္ေပးခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္သည္။ ဂူအေဆာက္အဦသည္
 ၁၅ ရာစုအေစာပိုင္းထိ တည္ရွိေနခဲ့ေသာ္လည္း ခရစ္ယာန္ ခရူးဆိတ္ စစ္သည္မ်ားမွ
ရဲတိုက္သစ္ေဆာက္လုပ္ရန္အတြက္ လိုအပ္ေသာပစၥည္းမ်ား ယူရာမွ ပ်က္စီးခဲ့ရသည္။
 မပ်က္စီးပဲက်န္ရစ္ခဲ့ ေသာ ကႏုတ္ပန္းႏွင့္ အလွတန္ဆာ တစ္ခ်ိဳ႔အား ယခုအခါ လန္ဒန္ ရွိ
 ၿဗိတိသွ်ျပတိုက္တြင္ ေတြ႔ရွိႏိုင္သည္။

(၆) ရိုဒတ္(စ္)၏ေက်ာက္ရုပ္တုႀကီး (Colossus of Rhodes)

ဘီစီ ၂၈၂ တြင္တည္ေဆာက္ၿပီးစီးကာ ၁၂ ႏွစ္ၾကာမွ် အခ်ိန္ယူတည္ေဆာက္ခဲ့ရေသာ
ေက်ာက္ရုပ္တုႀကီးသည္ ၅၆ ႏွစ္အၾကာတြင္ ငလ်င္ဒဏ္ေၾကာင့္ ဒူးေခါင္းေနရာထိ
ျပိဳက်ပ်က္စီးခဲ့ေသာေၾကာင့္ ေရွးေဟာင္းအံ့ဖြယ္ခုနစ္ပါး တြင္ သက္တမ္းအနည္းဆုံး
အျဖစ္တည္ရွိခဲ့ေသာ ေက်ာက္ရုပ္တုႀကီးျဖစ္သည္။ ကြ်န္းေစာင့္နတ္ဘုရားျဖစ္ေသာ
ဂရိေနနတ္ဘုရား Helios အားကိုယ္စားႃပုတည္ေဆာက္ထားေသာ ထိုရုပ္တုႀကီးသည္
ေက်ာက္တုံး၊သံသတၱဳမ်ား ျဖင့္ဖြဲ႔စည္းထားၿပီး အျပင္ဘက္ပိုင္းအား ေၾကးဝါသတၱဳျဖင့္
ဖုံးလႊမ္းထားသည္။ ေက်ာက္ရုပ္တုႀကီးသည္ ေပေပါင္း ၁၁၀ ခန္႔ျမင့္ေသာေၾကာင့္
ေရွးေဟာင္းရုပ္တုမ်ားအနက္ အျမင့္ဆုံးရုပ္တုႀကီး ဟုေခၚဆိုႏိုင္ေပသည္။
မက္စီဒိုးနီးယား (Macedonia) ၾသဇာအာဏာကို တြန္းလွန္ႏိုင္ခဲ့ေသာ ႃမို႔ျပႏိုင္ငံသုံးခု၏
ေပါင္းစည္းျခင္းအထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ တည္ေဆာက္ခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္သည္။

(၇) အလက္ဇန္းဒီးယားႃမို႔ မီးျပတိုက္ (Lighthouse of Alexandria)

ထိုမီးျပတိုက္သည္ ေရွးေဟာင္းကမ ၻာမွအံ့ဖြယ္ခုနစ္ပါးတြင္ လက္ေတြ႔အသုံးက်သည့္
တစ္ခုတည္းေသာအေဆာက္ အဦျဖစ္သည္။ အီဂ်စ္ဆိပ္ကမ္းႃမို႔ေတာ္ အလက္ဇန္းဒီးယားတြင္
 အခ်က္ျပမီးေရာင္အျဖစ္ သေဘာၤမ်ားအတြက္ အႏ ၱရာယ္ကင္းေစရန္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ
တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။ ဖာရုိး(စ္) (Pharos) ကြ်န္းငယ္ေလးေပၚတြင္ ဘီစီ ၂၈၅မွ ၂၄၇
အတြင္းတည္ေဆာက္ခဲ့ေသာ ထိုအေဆာက္အဦသည္ ကမ ၻာ့အျမင့္ဆုံးအေဆာက္အဦ
အျဖစ္ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ မွတ္တမ္းဝင္ခဲ့သည္။ ခန္႔မွန္းေခ်အားျဖင့္ေပေပါင္း ၃၈၄ေပ နီးပါးရွိေသာ
 ထိုအေဆာက္အဦးသည္ ယခုေခတ္ႏွင့္ဆိုလ်င္ အထပ္၄၀ ခန္႔ရွိေသာ
အေဆာက္အဦးတစ္လုံးနီးပါးရွိသည္။ မီးျပတိုက္အား ညအခါတြင္ မီးထြန္းထားၿပီး၊
ေန႔အခါတြင္ ေျပာင္လက္ေနေသာ ေၾကးဝါျပားမ်ားမွတစ္ဆင့္ ေနေရာင္ ျပန္ေစၿပီး
သေဘာၤမ်ားအား လမ္းျပကူညီခဲ့သည္။ ထိုမီးျပတိုက္မွ ထြက္ေသာအလင္းေရာင္အား
ပတ္ဝန္းက်င္ ၃၅ မိုင္အကြာအေဝးမွ ျမင္ရသည္ဟုဆိုၾကသည္။ အဆိုပါ ႀကီးမားေသာ
ေမွ်ာ္စင္မီးျပတိုက္ႀကီးသည္ ေအဒီ ၁၃၀၃ ႏွင့္ ၁၃၂၃ တို႔တြင္ လႈပ္ခတ္ခဲ့ေသာ ငလ်င္ႀကီးမ်ား
ေၾကာင့္ ပ်က္စီးခဲ့ရသည္။ မပ်က္စီးခင္ ႏွစ္ေပါင္း ၁၅၀၀ ေက်ာ္နီးပါးလုံးတြင္ မက္ဒီတာရီယန္
ကမ္းေျခမွအလင္းေရာင္ ႀကီးအျဖစ္ သေဘာၤမ်ားအားကူညီေပးခဲ့သည္။

ေနာက္ထပ္အပိုင္းတြင္ ေခတ္သစ္ ကမာၻ႕အံ့ဖြယ္ (၇) ပါးအေၾကာင္းကို ဆက္လက္
တင္ျပေပးပါမည္။
7/6/2012
သူငယ္ခ်င္းတို႔ ေပ်ာ္ရႊင္ခ်မ္းေျမ႕ၾကပါေစ .................. ေနခရမ္း