ခ်င္းေတာင္ေပၚမွ အသည္းပံုသ႑န္ ရိဒ္ေရကန္

ကၽြန္ေတာ္တို႔နိုင္ငံ မွာ သဘာ၀ကေပးတဲ့ အလွအပေတြ ေျမာက္မ်ားစြာတည္ရွိပါသည္။
အထူးသျဖင့္ လူသူအေရာက္နည္းတဲ့ေတာင္ေပၚေဒသ တိုင္းရင္းသား တို႔ဌာေန မွာ
တည္ရွိတဲ့သဘာ၀ အလွအပမ်ားကို တင္ျပေပးပါမည္။
ခ်င္းေတာင္ေဒသ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးႏွင့္ ခရီးသြားလုပ္ငန္းျမွင့္တင္ဖို႔ ႀကိဳးစားေနၾကတာကို
အခုတေလာ ျမင္ေနေတြ႕ေနရလို႔ ကမာၻ႔ေပၚမွာ ရွားပါးေသာ ပံုသ႑န္ျဖင့္တည္ရွိေသာ
အသည္းပံုသ႑န္ ရိဒ္ ေရကန္အေၾကာင္းကို အင္တာနက္ wiki ႏွင့္အျခားေသာ ဆိုဒ္
မ်ားမွတစ္ဆင့္ စုစည္းၿပီး ျပန္လည္တင္ေပးလိုက္ပါသည္။

ရိဒ္ေရကန္ဆိုတာ  အျမင့္ေပ (၁၉၆၆) ေပရွိေသာ ခ်င္းေတာင္တန္း ၾကီးမ်ားေပၚမွ အသည္းပံု တိတိ က်က် ေပၚလြင္ ေနေသာ ေရကန္ၾကီး တစ္ခုပါ။ထုိေရကန္ ၾကီးသည္ကား ခ်င္းလူမ်ိဳး တို႔အတြက္ ဒ႑ာရီ ဆန္ေသာ ရာဇ၀င္မ်ား ၊ ယံုၾကည္ စဲြလမ္းမႈမ်ား ၊အျမတ္တႏုိး တန္ဖိုး ထားမႈမ်ားျဖင့္ ျပည့္ႏွက္ ေနေသာ ရိဒ္ေရကန္ၾကီး (RHI-DIL) ပင္ျဖစ္ပါသည္။

တည္ေနရာ
ရိဒ္ ေရကန္ၾကီး၏ တည္ေနရာမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ အေနာက္ ေျမာက္ဖက္ ေဒသ ၊ ခ်င္းျပည္နယ္၏ အေနာက္ေျမာက္ဖက္ အစြန္းတြင္ တည္ရွိသည္။
အထူးသျဖင့္ အိႏၵိယ - ျမန္မာ နယ္စပ္ ႏွင့္ပို၍ နီးသည္။ နယ္စပ္ မ်ဥ္းႏွင္ ၂ မိုင္သာေ၀းသည္။ အိႏိၵယ ႏုိင္ငံဘက္ ၾကံဖိုင္းျမိဳ႔ ႏွင့္ မုိင္ (၂၀) ေ၀းျပီး မီဇိုရမ္ ျပည္နယ္ရွိ ျမိဳ႕ေတာ္ အိုက္ေဇာႏွင့္လည္း မုိင္(၁၃၀) သာေ၀းသည္။သို႔အတြက္ ရိဒ္ေရကန္ၾကီးသို႔ လာေရာက္ လည္ပတ္ သူမ်ားမွာလည္း အိႏိၵယႏုိင္ငံ ဘက္မွသာ မ်ားသည္။ ျမန္မာ ႏုိင္ငံဘက္မွ သြားေရာက္ သူေတြမ်ား အေနျဖင့္ေတာ့ ခ်င္းေတာင္၏ တံခါး၀ဟု ဆုိစမွတ္ျပဳသည့္ ကေလးျမိဳ႕မွ တစ္ဆင့္သာ ခရီးဆက္ၾကရသည္။
ကေလးျမိဳ႕မွ မိုင္ (၆၀) နီးပါးေ၀းေသာ ခ်င္းျပည္နယ္ တီးတိန္ျမိဳ႕ကို ျဖတ္ကာ တီးတိန္မွ (၃၂) မုိင္ဆက္ သြားၾကရသည္။ သို႔ရာတြင္ အိႏိၵယ ႏုိင္ငံဘက္မွ လာသည္ ျဖစ္ေစ ၊ ျမန္မာႏုိင္ငံဘက္မွ သြားသည္ျဖစ္ေစ၊ ေသခ်ာသည္ တစ္ခုကေတာ့ အျမင့္ေပ ေလး၊ ငါးေျခာက္ေထာင္ ေက်ာ္ရွိေသာ ေတာင္တန္းမ်ားေပၚမွ ေက်ာ္ျဖတ္၍ သြားၾကရျခင္း ပင္ျဖစ္သည္။ ထုိသို႔ အျမင့္ေပ ေလး ၊ငါး ေျခာက္ေထာင္ ေတာင္တန္းၾကီးမ်ားကို ျဖတ္သန္း သြားရသျဖင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံဘက္မွ အပန္းေျဖ ေလ့လာသူေတြ ရွိသလုိ ႏုိင္ငံျခားသား အခ်ိဳ႕လည္း လာေရာက္ ေလ့ရွိပါသည္။ သို႔ရာတြင္ အမ်ားဆံုး အလာမ်ားသည္္ ကေတာ့ အိႏိၵယႏုိင္ငံဘက္မွ ျဖစ္သည္။ ၄င္းတုိ႔အေနျဖင့္ ထုိသို႔ အလားမ်ားရသည္ကေတာ့ "၄င္းတို႔၏ ေဆြမ်ိဳး သားခ်င္းမ်ား၏ ၀ိညာဥ္မ်ားသည္လည္း ရိဒ္ေရကန္ၾကီးတြင္ လာေရာက္မီွခုိေနထုိင္ၾကသည္" ဟူေသာ အယူအဆ တစ္ရပ္ အရ အထြတ္အျမတ္ထားရာ ေနရာအျဖစ္လာေရာက္ ၾကျခင္းျဖစ္သည္။ သို႔ရာတြင္ ယခုအခါတြင္ေတာ့ ရိဒ္ေရကန္ၾကီးအတြင္း အေပ်ာ္စီးေလွမ်ား စီးနင္းႏုိင္ေအာင္ စီစဥ္ ေပးထားျခင္းႏွင့္ ညအိပ္ တန္းခုိႏုိင္ ရန္ပင္ ဘန္ဂလုိမ်ား စီစဥ္ေပးထား ျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ရိဒ္ေရကန္ၾကီးမွာ အေပ်ာ္စီး ေလွလာေရာက္ စီးနင္းသည့္ ေတာင္ေပၚ သားမ်ားႏွင့္ ပ်ားရည္ဆန္း ခရီးထြက္သူမ်ား ျဖင့္ပါ စည္ကားေန ေလ့ရွိေပသည္။

ပံုသ႑ာန္ ႏွင့္အေနအထား
ထိုမွ် ဒ႑ာရီဆန္ေသာ အတိတ္သမိုင္းမ်ား ၊ ဆန္းျပားေသာ ယံုၾကည္ခ်က္ မ်ားႏွင့္ ထူးျခားခ်က္မ်ားႏွင့္ ျပည့္ႏွက္ေနေသာ ရိဒ္ေရကန္ၾကီးမွာ ပတ္လည္ အက်ယ္ ၃ မိုင္နီးပါး ရွိေသာ ေတာင္ေပၚ ေရကန္ၾကီးတစ္ခု ျဖစ္သည္။အလ်ားလိုက္ အရွည္ဆံုးေနရာသည္ ၁ မိုင္(1.6 km) ရွိၿပီး အက်ယ္ဆံုးေနရာသည္
မိုင္၀က္ (0.80 km) ရွိပါသည္။
ထုိပတ္လည္ အနား တစ္ေလွ်ာက္ တြင္လည္း မုိးမခပင္မ်ားက ျခံစည္းရိုး ရွည္ၾကီးသဖြယ္ သဘာ၀ အေလ်ာက္ စီတန္းကာ ေပါက္ေရာက္ ေနျပန္ရာ အဆိုပါ မုိးမခ ပင္တန္းၾကီးကို ခ်င္းလူမ်ိဳးတို႔က ( ၄င္းတို႔၏ ယံုၾကည္ ခ်က္အရ ၀ိညာဥ္ ျခံစည္း ရုိးဟု ကင္ပြန္း တတ္ထားၾက ေလသည္။) ကန္အတြင္း ေရျပင္၏ ပွ်မ္းမွ် အနက္မွာေပ (၅၀) ရွိျပီးအနက္ဆံုး ေနရာမ်ား တြင္မူ ေပ (၆၀) အထိ ရွိသည္။ ေရအေရာင္မွာ ျပာလဲ့လဲ့ရွိသည္။အလားတူပင္ ေရကန္ပတ္လည္ရွိ မိုးမခပင္မ်ား ထက္တြင္ လည္း သစ္ခြပင္မ်ား ေပါက္ ေရာက္ေနျပန္ရာ ရိဒ္ေရကန္ၾကီးမွာ ေတာင္ေပၚေဒသမွ စာပန္းခ်ီျခယ္သ မကုန္ႏုိင္သည့္ ရႈခင္းၾကီး တစ္ခု သဖြယ္ ျဖစ္ေန ပါေတာ့သည္။
မိုးရာသီ မိုးေရေၾကာင့္ေရတက္ လာခ်ိန္ အသည္းပံုပ်က္ေတာ့မည့္အေျခအေနမ်ိဳးမွာ ကန္ရဲ့အေရွ႕ဘက္ ေတာင္ကုန္းေအာက္ရွိ ၃ ဖာလံုေလာက္ရွိတဲ့ သဘာ၀ေျမေအာက္လွိဳင္ေခါင္းမွတစ္ဆင့္ ေရမ်ားဒေဟာသြန္ခ်ကာ အသည္းပံုမပ်က္ေအာင္ သဘာ၀ကထိန္းသိမ္းေစာင္ေရွာက္ပံုကလည္းသူ႔ရဲ့ထူးျခားခ်က္ေလး တစ္ခုပါ ။

ရိဒ္ေရကန္ၾကီး၏ ျဖစ္တည္မႈ သမိုင္း
ရိဒ္ေရကန္ၾကီး၏ ျဖစ္တည္မႈ သမိုင္းကား အလြန္ပင္ ဒ႑ာရီဆန္လွသည္။ သို႔ရာတြင္ ထုိသို႔ ဒ႑ာရီ ဆန္လြန္းလွသည့္တိုင္ အဆိုပါ ျဖစ္တည္မႈ သမိုင္းကို ေတာ့ ခ်င္းလူမ်ိဳးတို႔က ယေန႔တိုင္ အခိုင္အမာ ယံုၾကည္ေန ၾကဆဲျဖစ္သည္။ အဆိုပါ ျဖစ္တည္မႈ ဒ႑ာရီၾကီး၏ အစကား လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း ငါးရာေက်ာ္ ၊ ေျခာက္ရာ နီးပါး ကာလ၊ မီဇုိ ခ်င္းလူမ်ိဳးတို႔၏ အေျခခ် ေနထိုင္ ခဲ့သည့္ အခ်ိန္မွ ပင္ျဖစ္ေပသည္။ ခ်င္းအႏြယ္၀င္ မီဇိုလူမ်ိဳးႏွင့္ ဟြာလ္ငိုး (Huanlngo) ႏြယ္၀င္ တို႔သည္ ၁၄၅၀ ခုႏွစ္ခန္႔ မွစတင္၍ ခ်င္းေတာင္တန္း ေပၚတြင္ ျမိဳ႕ျပ တည္ေထာင္ကာ အေျခခ် ေနထိုင္ ခဲ့ၾကသည္။ ဤ သို႔ေနထိုင္ လာခဲ့ရာမွ တစ္ေန႔ေသာ အခါတြင္မူ ဒုတိယေျမာက္ ေဆြးပီြးျမိဳ႕သူၾကီး ဟြာထန္ (Huathana) သည္ အိပ္မက္တစ္ခုအား ျမင္မက္ေလေတာ့သည္။ ယင္း အိပ္မက္တြင္ မုတ္ဆိတ္ေမြး ဖားဖားႏွင့္ အလြန္တရာမွပင္ က်က္ သေရ ရွိလွေသာ နတ္မင္းၾကီး တစ္ပါးက ဟြာလ္ထန္အား ကိုယ္ေရာင္ျပျပီး " ငါသည္ ၀ိညာဥ္ေစာင့္နတ္မင္းၾကီး ပူးရိဒ္ ျဖစ္ေပသည္။ သင္တို႔၏ ၀ိညာဥ္မ်ား အားေစာင့္ေရွာက္ရန္အလို႔ငွာ ငါသည္ ႏြားေနာက္ျဖဴ အသြင္ဖန္ဆင္းကာ ေကာင္းကင္ ခရီး ျဖင့္လာခဲ့ရာ သင္တို႔၏ သင္တို႔အရပ္၏ အေနာက္ ေျမာက္ဖက္ခရီး အတန္ငယ္ေ၀းေသာ ေနရာတြင္ ေနရာတစ္ခုကို ေတြ႕ရွိခဲ့ေပသည္။ ငါသည္ ထိုေနရာ၌ စံစားေနထိုင္ရန္ အလုိ႔ငွာ ထိုေနရာအား လူတို႔၏ အသည္းႏွလံုးပံု တိတိက်က် ရွိေသာ ေရအုိင္ၾကီးတစ္ခု အျဖစ္ဖန္ဆင္းလိုက္ေပသည္။ ထိုေရအိုင္ၾကီး တြင္ယေန႔မွ စ၍ ငါကိုယ္ေတာ္စံစားမည္ ျဖစ္သလို .. ေသေသာသူအားလံုးတို႔၏ ၀ိညာဥ္မ်ားသည္လည္း မျဖစ္မေန ငါထံသို႔ လာၾကရေပမည္ " ေျပာဆုိမိန္႔ၾကားသြားခဲ့ေလသည္။ ထိုအိပ္မက္အရ ဟြာလ္ထန္သည္ သူ၏ မူးမတ္မ်ားအား လႊတ္၍ ေရအိုင္ၾကီးကို ရွာေဖြေစခဲ့ရာ ခုႏွစ္ရက္တိတိ ျပည့္ေျမာက္ေသာ ေန႔မွာပင္ ထိုေရအုိင္ၾကီးအား ေတြ႕ရွိခဲ့ျပီး ယင္းသို႔ေတြ႕ရွိခ်ိန္မွ အစျပဳ၍ ထိုေရကန္ၾကီးအား ရိဒ္ေရကန္ (RHI-DIL) ဟုေခၚဆို ၾကေလသည္။ ရိဒ္ဆိုသည္မွာ ရိဒ္နတ္မင္းၾကီးအား ကိုယ္စားျပဳျပီး (DIL) မွာေရကန္ဟု အဓိပၸါယ္ ရေလသည္။ ဆိုလိုရင္းမွာ ရိဒ္နတ္မင္းစံစားရာ ေရအိုင္ပင္ျဖစ္ေလသည္။

ဒ႑ာရီမူကြဲတစ္ခု
အထက္ပါအေၾကာင္းအရာ က wiki မွရတာပါ။ အခုဆက္လက္ၿပီး ရွာေဖြေတြ႕ရွိတဲ့မူကြဲအေၾကာင္း
ေလးကို တင္ေပးလိုက္ပါတယ္။
လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာက ခုဖလမ္းၿမိဳ႕အနီးမွာ “ေဘး ဗီြးၿမိဳ႕” ရွိခဲ့ဖူးတယ္တဲ့။ ေဘးဗြီးဘုရင္နဲ႔မိဖုရား ကို ၀ိညာဥ္ေစာင့္နတ္သမီးက “ငါသည ္သင္တို႔၏ ၀ိ ညာဥ္ေစာင့္ နတ္ျဖစ္ၿပီး၊ နာမည္က ရိဒ္ RIH လို႔ေခၚတယ္။ ခုသင္တို႔ေနထိုင္ တဲ့ၿမိဳ႕ရဲ႕အေရွ႕ေျမာက္အရပ္ မွာေန ရာ တစ္ခုရွိရာက ိုႏြားျဖဴအသြင္ေဆာင္ကာ ေကာင္းကင္ခရီးျဖင ့္ပ်ံသန္း ခဲ့ေတာ့ က်င္ငယ္ေရေတြ ပန္း ထြက္ေနတဲ့ ေရအိုင္ႀကီးတစ္အိုင္အျဖစ္ က်န္ရစ္ခဲ့တယ္။
အဲဒီေရအိုင္ ထဲမွာ ခံစားေနရတဲ့ ၀ိ ညာဥ္ေစာင့္ အျဖစ္လည္းက်န္ခဲ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီေဒသက ေသဆံုးသူ အား လံုး ရဲ႕ ၀ိညာဥ္ေတြ ငါ့ထံလာေရာက္ၾက ရမယ္”လို႔ ေျပာဆိုုသြားခဲ့တယ္ လို႔အယူရွိၾကပါတယ္။
မူကြဲဆိုေပမယ့္ နီးစပ္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ေသလြန္ၿပီးသူမ်ား၏ ၀ိညာဥ္မ်ားႏွင့္လည္းဆက္စပ္ေနပါတယ္။
ခ်င္းလူမ်ိဴးတို႔၏ ယံုၾကည္မႈ
ရိဒ္ေရကန္ၾကီးႏွင့္ ပတ္သက္ျပီး မီးဇုိခ်င္းမ်ားက..." လူတစ္ေယာက္ ေသဆံုးသြားသည့္ အခါတြင္ ထုိေသဆံုးသူ၏ ၀ိညာဥ္သည္ ဘ၀တစ္ပါးသို႕ ကူးေျပာင္း ႏုိင္ရန္ ေနာက္ဆံတင္းစြာျဖင့္ ရိဒ္ေရကန္ သို႔လာၾကရျပီး ေရကန္သို႔ ေရာက္ေသာအခါမွ လံုးလုိေသြး (Longlotui) ေခၚ အတိတ္ဘ၀ ေမ့ေစႏုိင္သည့္္ စမ္းေရၾကည္ကို ေသာက္ကာ ဟုိလ္လိုပါးရ္ (Hoilopar) ေခၚ ေနာက္မလွည့္ပန္း ကို ပန္ဆင္ၾကရသည္။ ထိုအခါ တြင္မွေသသူ၏ ၀ိညာဥ္မ်ားမွာ အတိတ္ဘ၀အား တမ္းတစိတ္ မ်ားေပ်ာက္ကြယ္ကာ ဘ၀သစ္သို႔ ကူးေျပာင္း သြားႏုိင္ရန္ အတြက္ ေရကန္ၾကီး အတြင္းသို႔ စိတ္ေျဖာင့္ လက္ေျဖာင့္ ဆင္းသြားႏုိင္ၾကသည္ဟု ယံုၾကည္ထားၾကည္ထားၾကသည္။ အဆိုပါယံုၾကည္မႈ အရလည္း ခ်င္းလူမ်ိဳး တို႔မွာ ပြင့္လင္းရာသီေရာက္တိုင္း ရိဒ္ေရကန္ၾကီးသို႕ လာေရာက္လည္ပတ္ကာ ရက္လည္ ၊ ႏွစ္လည္ပဲြကဲ့သို႔ေသာ နာေရးပဲြမ်ားကို က်င္းပေလ့ရွိသည္။ ယင္းပဲြမ်ားတြင္ ဘုန္းေတာ္ၾကီးမ်ားက ေရကန္တြင္းမွကို လက္ခုပ္ႏွင့္ ခပ္ကာ သရဇၨယ္ ၾကေလ့ရွိျပီး ကန္အတြင္းသို႔ ေငြအေၾကြစမ်ား ႏွင့္အေမႊးနံ႕သာမ်ား ပက္ၾကဲကာ ေရကန္အနီးရွိ အရိပ္ေကာင္းေသာ ေညာင္ပင္ၾကီးေအာက္တြင္ တရားေပးေလ့ရွိၾကသည္ဟု ဆိုသည္။

ထူးျခားခ်က္မ်ား
ကမာၻအ၀ွမ္းတြင္ ရွိရွိသမွ်ေသာ ေရကန္မ်ားအနက္ အသည္းပံုစစ္စစ္ ရွိသည့္ တစ္ခုတည္းေသာ ေရကန္ျဖစ္သည္။ အျမင့္ေပ (၁၉၀၀) ေက်ာ္ေသာ ေတာင္တန္းေပၚတြင္ တည္ရွိသည့္ ေရကန္လည္းျဖစ္သည္။ ထုိအခ်က္မ်ားထက္ ပို၍ထူးျခားသည္မွာ ခ်င္းျပည္နယ္၏ ျမိဳ႕ေတာ္ ျဖစ္ေသာ ဟားခါးတြင္ အပူခ်ိန္ (ေရခဲမွတ္ေအာက္) အႏႈတ္ (၃) ဒီဂရီေရာက္ေနခ်ိန္၌ ရိဒ္ေရကန္ၾကီးအတြင္း ထူးျခားစြာ အေႏြးဓါတ္ရရွိေနျခင္းပင္ ျဖစ္ေပသည္။ ထိုမွ တျဖန္ အထူးျခားဆံုးဟု ဆုိရမည့္အခ်က္ကား... ရိဒ္ေရကန္ၾကီးအတြင္းသို႔ ေခ်ာင္းေရ ၊ ေျမာင္းေရ လည္း စီးမ၀င္ ၊ မုိးလည္းမရြာသည့္ ဒီဇင္ဘာလကုန္ပုိင္း ႏွင့္ ဇန္န၀ါရီ လဆန္းကဲ့သို႔ ေဆာင္းႏွင္းထန္သည့္ ကာလမ်ားတြင္ ကန္ေရ ျပင္မွာ အလုိအေလ်ာက္ ေနာက္က်ိေနတတ္ျခင္းပင္ျဖစ္သည္။

ရိဒ္ေရကန္ႏွင့္ဆက္စပ္သည့္အေၾကာင္းအရာမ်ား
ဒီအေၾကာင္းအရာမ်ားကိုေတာ့ traveller2008 ဆိုဒ္မွ ေတြ႕ရွိလို႔ဆက္တင္ေပးလိုက္ပါတယ္။
ရိဒ္ေရကန္ အနီးမွာ ဘယ္အခ်ိန္ကမွည့္ခဲ့မွန္း အတိအက်မသိရေပမယ့္ ယခုအခ်ိန္ထိ အမည္နာမေခၚဆိုဆဲျဖစ္တဲ့ ဆင္၀င္ခ်ိဳင့္ ၊ ဆင္၀င္ေတာင္ မ်ားလည္းရွိပါေသးတယ္ ၊ ကန္ရဲ့ပတ္လည္မွာရွိတဲ့ လယ္ကြင္းမ်ားစတင္တူးေဖာ္ခဲ့တဲ့ 1942 မွ 1950 အၾကားကာလမွာ ဆင္သြား၊ ဆင္စြယ္ေတြ မၾကာခဏေတြ႔ခဲ့ၾကလို႔ ရိဒ္ေရကန္မွာ တစ္ခ်ိန္က ဆင္သခ်ိၤဳင္း ျဖစ္ခဲ့တယ္လို႔ သတ္မွတ္လို့ရပါေသးတယ္။ ဒီဆင္သခ်ၤဳိင္းအျဖစ္ကို သိရွိခဲ့တဲ့ အာသံကုလား သူေဌးတစ္ဦးဟာ ဆင္စြယ္လိုခ်င္ေဇာနဲ့ အလုပ္သမားေထာင္ခ်ီေခၚလာၿပီး ေရကန္ခန္းေအာင္ ေျမာင္းႀကီးေဖာက္ၿပီး ကန္ေရတစ္၀က္ေလာက္ခန္းသြားတဲ့အခ်ိန္ ၊ ၀ိဥာဥ္ေစာင့္နတ္ ဖန္ဆင္းလိုက္တဲ့ နဂါးေမာင္ႏွံဟာ အေမာက္ႀကီးမ်ားေထာင္ကာေရထဲကထလာလို႔ ကုလားေတြေၾကာက္အားလန္႔အားေျပးခဲ့ရာ ေသသူေသကုန္ၾကၿပီး ၊ မေသသူမ်ားမွာလည္း ဆံပင္ေမြးကြ်တ္သည္အထိဖ်ားနာခဲ့တယ္လို့ ပံုျပင္ဆန္ဆန္သိရေပမယ့္ ေရကန္ရဲ့ေတာင္ဘက္မွာ `` ကုလားေျမာင္းေခ်ာက္ ´´ လို႔ ေခၚတြင္ဆဲေခ်ာက္ႀကီးတစ္ခုသက္ေသရွိေနပါေသးတယ္ ။
သူမ်ားအျမတ္တႏိုးကိုးကြယ္ခဲ့တဲ့ နတ္ေရကန္ကို မစူးစမ္းဘဲ ဖ်က္ဆီး ၊ ေစာ္ကားမိခဲ့လို့ ထိတ္လန့္ၾကၿပီး ဒီယံုၾကည္မႈကို သူတို႕ေတြ သက္၀င္လာလို႔ ဗုဒြွဘာသာႏွင့္ တူေသာ အာသံကုလားမ်ား ပြင့္လင္းရာသီေရာက္တိုင္း ရိဒ္ေရကန္ကို တဖြဲဖြဲလာေရာက္ၾကၿပီး ႏွစ္လည္ ၊ ရက္လည္ ပံုစံကဲ့သို့ နာေရးကိစြွျဖင့္ ပူေဇာ္ပြဲမ်ားလုပ္ေလ့ရွိေၾကာင္း ၊ သူတို့ပင့္ေဆာင္ လာေသာ ဘုန္းႀကီးမ်ားက ေရကန္ကို လက္ခုပ္ျဖင့္ခပ္သရဇြွုယ္ျပဳၿပီး ကန္ေရထဲသို့ပိုက္ဆံ အေၾကြမ်ားပစ္က်ဲ ၊ အေမႊးနံ့သာရည္မ်ားေလာင္းခ်ၿပီး ေညာင္ပင္ႀကီးေအာက္မွာတရားနာ ခဲ့ၾက ေၾကာင္းသိရပါတယ္။

 (ရိဒ္ေရကန္ အား Google Earth မွ ျမင္ရပံု)
ရိဒ္ေရကန္၏ လက္ရွိအေျခအေန 
ယခုအခါရိဒ္ေရကန္အတြင္း ကေလးၿမိဳ႕က ႏွစ္၆၀ ကန္ထ႐ိုက္ ယူကာစပိ ဘုတ္ မ်ားေျပးဆြဲ အပန္းေျဖျခင္း အစီ အစဥ္ ကို၂၀၀၇ခုႏွစ္ေႏွာင္း ပိုင္းက စ၍ျပဳလုပ္ေနၿပီျဖစ္သည္ကိုေတ ြ႔ရွိရသည္။ ကေလး- တီးတိန္ ရိဒ္ေရ ကန္ သည္ မိုင္၉၀ကြာေ၀းကာေန႔ခ်င္းေရာက္ခရီးစဥ္ျဖစ္သည္။
တီးတိန္မွ၁၄မို္င္ကြာေ၀းသည့္ လြိဳင္တြီးေက်းရြာသည္ ၁၈၇၄ ခုႏွစ္ကတည္း က တည္ခဲ့ေသာ ရြာႀကီးျဖစ္ ကာ လားျမင္းေကာင္ေရ ၅၀၀ေက်ာ္ရွိသည့္ ရြာႀကီးျဖစ္သည္။ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္အထက္ ၄၉၅၀ ေပျမင့္ေ သာ လိြဳင္တီြးမွ၁၆မိုင္ကြာေ၀းသည့္ ရိဒ္ေရကန္သို႔လားျမင္းမ်ားျဖင့္လည္း ဗဟုသုတ အျဖစ္ သြားေ ရာ က္ႏိုင္သ ည္။
အင္းေလးကဲ့သို ႔တိမ္ေကာမႈမရွိေစရန္ ထိန္းသိမ္းေရးလုပ္ငန္း မ်ား ေဆာင္ရြက္လ်က္ ရွိေနေၾကာင္း ခ်င္းျပည္နယ္ သစ္ေတာဦးစီးဌာနႏွင့္ UNDP ႐ံုးတို႔မွ သိရသည္။

 ( ရိဒ္ေရကန္ တည္ရွိရာ ေျမပံု)
လက္ရွိခ်င္းျပည္နယ္၊ ဖလမ္း ၿမိဳ႕ရွိ ရိဒ္ေရကန္အနီး၌ ေရႊ႕ေျပာင္း ေတာင္ယာစနစ္မ်ားႏွင့္ စည္းကမ္း မဲ့ သစ္ခုတ္မႈမ်ားေၾကာင့္ ရိဒ္ေရ ကန္အတြင္း ႏုန္းအနည္ပို႔ခ်မႈမ်ား လာသည့္အတြက္ အဆိုပါ ကန္သံုးမိုင္ပတ္လည္ အကြာအေဝးအတြင္း ေရႊ႕ေျပာင္းေတာင္ယာ စိုက္ပ်ိဳးျခင္း ႏွင့္ သစ္ခုတ္ယူမႈမ်ားအား တားျမစ္ခဲ့ေၾကာင္း၊ ထို႔အျပင္ သစ္ေတာဦးစီးဌာနႏွင့္ UNDP တို႔၏ ႀကီးၾကပ္မႈျဖင့္ သစ္ေတာျပဳန္းရာေနရာမ်ား၌ သစ္ပင္မ်ား ျပန္လည္စိုက္ပ်ိဳးျခင္းကို ေဆာင္ရြက္လ်က္ ရွိေၾကာင္း ဖလမ္း ၿမိဳ႕ရွိ UNDP  ႐ံုးမွ စိုက္ပ်ိဳးေရးမန္ ေနဂ်ာဦးဟဲဂြၽန္က ေျပာသည္။
”အစိုးရအမိန္႔နဲ႔ ကန္အနီး အမဲလိုက္တာ၊ ေရႊ႕ေျပာင္းေတာင္ယာ စိုက္တာနဲ႔ သစ္ခုတ္တာေတြကို တားျမစ္ခဲ့တဲ့အျပင္ ေဒသခံေတြကိုလည္း ပညာေပးစည္း႐ံုးမႈေတြ လုပ္ခဲ့ တယ္။ ေဒသခံေတြကို စည္း႐ံုးပညာေပးတဲ့အခါမွာ အခုကတည္းက ရိဒ္ေရကန္ကို မထိန္းသိမ္းႏိုင္ရင္ ရွမ္းျပည္က အင္းေလးကန္လို ျဖစ္သြားမယ္ဆိုၿပီး ပညာေပးခဲ့ ရတယ္။ ဒီေရကန္ကို ခ်င္းတိုင္းရင္းသားေတြ အားလံုးက နတ္ႀကီးတယ္လို႔ ယူဆထားတဲ့အျပင္ ခ်င္းတိုင္းရင္းသားေတြရဲ႕ အထင္ကရ ေနရာတစ္ခုျဖစ္တဲ့အတြက္ လိုက္ နာမႈရွိပါတယ္”ဟု ၄င္းကဆိုသည္။

သူငယ္ခ်င္းတို႔အတြက္ရွာေဖြရသမွ်ကိုတင္ေပးလိုက္ပါတယ္။ထိုအေၾကာင္းအရာမ်ားကို wiki ျမန္မာ ၊
traveller2008  ၊ oppositeyes ႏွင့္ ေပၚျပဴလာဂ်ာနယ္ တို႔မွ ရရွိပါတယ္။ ပံုမ်ားကိုေတာ့ အင္တာနက္ေပၚမွာ ရွာရသမွ်တင္ေပးလိုက္ပါတယ္။
Apr 24, 2013 မွ ပိုစ့္အား ျပန္လည္ျပင္ဆင္ တင္ျပထားပါသည္။
သူငယ္ခ်င္းမ်ားေပ်ာ္ရႊင္ခ်မ္းေျမ႕ၾကပါေစ..........   ေနခရမ္း