အေမဇုန္ေတာနက္ထဲက ပြတ္ပြတ္ဆူေနေသာ ျမစ္တစ္စင္း

ေတာင္အေမရိကတတိုက္ရွိ အေမဇုန္ေတာႀကီးဟာ အသိရခက္ေသာ သဘာ၀ဆန္းၾကယ္မ်ား ေပါမ်ားစြာ တည္ရွိေနတဲ့ အရပ္ပါ။ ယေန႔အခ်ိန္အထိ ပညာရွင္အမ်ား ေလ့လာသုေတသန ျပဳေနရတဲ့ ေတာနက္ႀကီး ျဖစ္သလို ေလ့လာစရာ ေျမာက္မ်ားစြာလည္း က်န္ရွိေနပါေသးတယ္။ ယခု ပူေလာင္ေနတဲ့ ျမစ္ႀကီးတစ္စင္းဟာလည္း ပီရူးႏိုင္ငံပိုင္နက္အတြင္းရွိ အေမဇုန္ေတာနက္ႀကီးထဲမွာ ရွိေနတာပါ။ ႒ာေနတိုင္းရင္းသားမ်ားရဲ႕ ဒ႑ာရီပံုျပင္မ်ားထဲမွာ ပါရွိေနတဲ့ ထိုျမစ္ပူႀကီးဟာ ယခင္က ရွာေဖြေတြ႔ရွိခဲ့ျခင္း မရွိပါဘူး။ ဒ႑ာရီ လုိလုိ ပုံျပင္ လုိလုိအျဖစ္သာ တည္ရွိေနခဲ့တာပါ။ ဒါေပမယ့္ Adres Ruzo အမည္ရွိ Southern Methodist University မွာ ေဒါက္တာဘြဲ႕ယူေနတဲ႕ ဘူမိ႐ူပေဗဒ ေက်ာင္းသားေလးမွ ႀကိုးႀကိဳးစားစား ၊ ခက္ခက္ခဲခဲ ရွာေဖြေတြ႔ရွိခဲ့ပါတယ္။

Ruzo ဟာ သူငယ္စဥ္က ေရေႏြးပူေတြ စီးဆင္းေနတဲ႕ ျမစ္တစ္ခုရွိတဲ့ အေၾကာင္းကို သူ႔အဘိုးေျပာတာ ၾကားဖူးေနခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ပဲ သူအရြယ္ေရာက္ျပီး ဘူမိ႐ူပေဗဒ ေက်ာင္းသားျဖစ္လာခ်ိန္ ေဒါက္တာဘြဲ႕အတြက္ၾကိဳးစားေနရင္း ၂၀၁၁ ခုနွစ္မွာ ပူေလာင္ေနတဲ့ျမစ္ကုိ ရွာေဖြခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုး အေမဇုန္ေတာနက္ႀကီးရဲ႕ အတြင္းပိုင္းမွာ အံ့ၾသေလာက္ဖြယ္ ပူေလာင္ဆူပြတ္ေနတဲ့ ျမစ္ကို ေတြ႕ရွိခဲ့ပါတယ္။

သူေတြ႔ရွိခဲ့တဲ့ ျမစ္ရဲ႕ အပူခ်ိန္ဟာ ၁၂၀ ဒီဂရီ ဖာရင္ဟိုက္ မွ ၁၉၆ ဒီဂရီ ဖာရင္ဟိုက္ အထိရွိပါတယ္။ ဒီအပူခ်ိန္ဟာ မည္သည့္သက္ရွိမဆို ျမစ္ထဲက်သြားရင္ ခဏျခင္းအတြင္း ျပဳတ္ထားသလိုျဖစ္ကာ ေသေစႏိုင္ပါတယ္။ Ruzo ရဲ႕အဆိုအရ ျမစ္ေပၚေလဟာ ႀကီးမားျပင္းထန္ၿပီး ေလကအစ ပူလြန္းလို႔ ႐ႈမိလိုက္တာနဲ႔ ႏွာေခါင္းနဲ႔ အဆုတ္ေတြထဲမွာပါ ပူေလာင္သြားျခင္းကို ခံစားရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

ဆူပြတ္ေနတဲ့ ျမစ္အရွည္ဟာ ၄ မိုင္ေလာက္အထိ ရွည္ၿပီး က်န္တဲ့ေနရာေတြမွာေတာ့ ၾကက္သီးေႏြးသာသာ အပူခ်ိန္ေလာက္သာ ရွိပါေတာ့တယ္။ ဒီျမစ္ပူႀကီးဟာ အက်ယ္ျပန္႔ဆံုးေနရာက ၈၂ ေပ ႐ွိၿပီး အနက္က ေပ ၂၀ ခန္႔ ႐ွိပါတယ္။ 

ထိုျမစ္ပူႀကီးဟာ ပီရူးႏိုင္ငံ အေမဇုန္ေတာထဲမွ Mayantuyacu ေဒသမွာ ရွိၿပီး Shanaytimpishka လို႔ အမည္ရကာ အဓိပၸာယ္ကေတာ့ ေဒသခံဘာသာစကားနဲ႔ ေနမင္းရဲ႕ ပူေလာင္ျခင္းလို႔ အဓိပၸာယ္ရပါတယ္။

ကမာၻမွာ ထိုကဲ့သို႔ စီးဆင္းေနေသာ ေရပူမ်ား ၊ ေရထြက္ေပါက္မ်ား အမ်ားအျပား ရွိပါတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ေတာ့ မီးေတာင္နဲ႔ ဆက္စပ္ေနၾကၿပီး ေရပူရသည့္ အေၾကာင့္အရင္း ခိုင္ခိုင္မာမာ ရွိၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အခုေတြ႕ရွိခဲ႕ရတဲ႕ ျမစ္ပူႀကီးကေတာ့ အနီးဆုံး မီးေတာင္ နဲ႕ မုိင္ေလးရာေက်ာ္ ကြာေ၀းေနသလို မ်ားျပားက်ယ္ျပန္႔စြာ ပူေလာင္ေနျခင္းမွာလည္း ထူးျခားလွပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ကလည္း ေရနံထြက္တဲ႕ေျမေၾကာင့္လို႕ ဆိုၾကျပန္ပါတယ္။ Ruzo ကေတာ့ ကမာၻအတြင္းပိုင္းမွ အက္ေၾကာင္းႀကီးမ်ား (Fault Zones) ေၾကာင့္ ထိုကဲ့သို႔ ေရမ်ားဆူပြတ္ေနရတယ္ ဆိုပါတယ္။ လက္ရွိအခ်ိန္အထိလည္း ထပ္မံသုေတသနျပဳေနသလို ေတြ႔ရွိခ်က္အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ ထင္ေၾကးအမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိေနၾကပါတယ္။

မည္သို႔ပင္ဆိုေစ ဒ႑ာရီထဲမွ ျမစ္ပူႀကီးတစ္စင္းကေတာ့ အျပင္မွာ ရွာေဖြေတြ႔ရွိခဲ့သလို ေနာက္ထပ္ ထူးျခားမႈမ်ားလည္း ထပ္မံထြက္ေပၚလာအံုးမလားလို႔ ေစာင့္ၾကည့္ေနရမည္ ျဖစ္ပါတယ္။

ဆူပြတ္ေနတဲ့ ျမစ္ တည္ေနရာျပပံု...

သူငယ္ခ်င္းတို႔ ေပ်ာ္ရႊင္ခ်မ္းေျမ႕ၾကပါေစ .................. ေနခရမ္း