ကခ်င္ျပည္နယ္ ျမစ္ႀကီးနားခရုိင္ မိုးေကာင္းနယ္အတြင္း တည္ရွိသည္။ ေရျပင္ဧရိယာစတုရန္းမုိင္၁၀၀ အပါအ၀င္ဧရိယာ ၃၁၄.၆၇ စတုရန္းမုိင္ က်ယ္၀န္းၿပီး ကမာၻတြင္တတိယအႀကီးဆံုး၊
အေရႇ႕ေတာင္အာရႇ ကုန္းတြင္းေရေနေဒသထဲမႇာ အႀကီး ဆံုးျဖစ္သည္။
အင္းေတာ္ႀကီး ကန္ေရျပင္သည္ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏႇာျပင္အထက္ ၅၄၆ ေပအျမင့္တြင္ တည္ရႇိၿပီး အျမင့္ ေပ ၁၀၀၀ ေက်ာ္မႇ ၄၀၀၀ ေက်ာ္ထိ မတ္ေစာက္ျမင့္မားေသာ ေတာင္တန္းမ်ား ေက်ာက္ေတာင္ႀကီးမ်ား ၀န္းရံထားေၾကာင္းသိရသည္။ ေတာင္ တန္းမ်ားတြင္ ျမစ္ဖ်ားခံစီးဆင္းလာေသာ ေခ်ာင္းငယ္ေပါင္း ၁၂ သြယ္ျဖင့္ အင္းေတာ္ႀကီးအုိင္ အရပ္ေလးမ်က္ႏႇာမႇ စီး၀င္လာၿပီး အင္းေတာ္ႀကီးေခ်ာင္းတစ္ခုထဲမႇသာ ျပန္လည္ စီးထြက္ေၾကာင္းသိရသည္။ အင္းေတာ္ႀကီးအုိင္တြင္ တစ္ႏႇစ္ပတ္လံုး မုိးရြာသြန္းမႈရႇိၿပီး ႏႇစ္စဥ္ပ်မ္းမ်မုိးေရ ခ်ိန္ ၇၀ လက္မခန္႔ ရႇိေၾကာင္းလည္း သိရသည္။ အင္းေဘး၀ဲယာတြင္ ေက်းရြာအုပ္စု ၁၁စု၊ ရြာေပါင္း ၁၄ ရြာရႇိၿပီး ရြာအခ်ိဳ႕မႇာေပ်ာက္ကြယ္ သြားခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။
ေရႊမဥၹဴဘုရား သည္ ကခ်င္ျပည္နယ္၏ အဓိကရေစတီေတာ္ႀကီးျဖစ္သည္။ တေပါင္းလဆန္း ဘုရားပြဲေတာ္ က်င္းပခ်ိန္နီးကပ္လာလွ်င္ ဘုရားေစတီအေရာက္ လူေလွ်ာက္သြားႏိုင္ရန္ သဲလမ္းမႀကီးႏွစ္လမ္း ေပၚလာတတ္သည္။ ဘုရားပြဲေတာ္ၿပီးသည့္အခါ သဲလမ္းမ်ားေရထဲ ျပန္ျမဳပ္သြားတတ္သည္။
အင္းေတာ္ႀကီးအင္းႀကီးသည္ ယခုႏွစ္ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္မွာ လူလမ္းအျပင္ နတ္လမ္းဟု ေခၚေသာ လမ္းႏွစ္သြယ္ ေပၚေနခဲ့သည္ကို ထူးဆန္းစြာ ေတြရပါသည္။ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း ၃၀ ခန္႔ကတည္းက ေပၚထြန္းျခင္းမရွိ သည္ မွာ ၾကာၿမင့္ၿပီျဖစ္ပါသည္။ ယခုႏွစ္က်မွာ ထူျခားစြာေပၚထြန္းလာျခင္းမွာ ရာသီဥတုေဖာက္ျပန္မႈေၾကာင့္ အင္းေရမ်ား ခမ္းေျခာက္ျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္ႏိုင္ေသာ္လည္း ထူးျခားသည္မွာ လူသြားလမ္းဖက္တြင္မူ ထူး၍ ခမ္းေျခာက္မႈ မရွိသည္ကို ေတြရပါသည္ .။ မိုးရာသီေရာက္၍ မိုမ်ား သည္းထန္စြာ ရြာသြန္းေနေသာ္လည္း ေပ်ာက္ကြယ္သြားျခင္း မရွိေသးပဲ ယခုဓါတ္ပုံတြင္ျမင္ေတြ႔ရသကဲသို ထင္ရွားစြာ ျမင္ေတြ႔ခဲ့ရပါသည္။
အင္းေတာ္ႀကီးအုိင္ ေဘးမဲ့ေတာ ေတာ႐ိုင္းတိရစၧာန္ျပခန္းေရာက္ေတာ့လည္း စိတ္၀င္တစား၀င္ေရာက္ၾကည့္႐ႈသူ မ်ားျပားေနတာ ေတြ႕ခဲ့ရသည္။''အင္းေတာ္ႀကီးေဘးမဲ့ေတာ သစ္ေတာႀကိဳး၀ုိင္း ၅ခု၊ ေရျပင္ဧရိယာ ၁ ခု ေပါင္း၆ခုနဲ႔ ၁၉၉၉ခုႏႇစ္ မတ္လ ၄ရက္ေန႔က စတင္တည္ေထာင္ခဲ့တာပါ။
ဒီေနရာမွာအင္းေတာ္ႀကီးအိုင္ ေနရာ ႏွင့္ပတ္သတ္ၿပီး ေရွးအယူအဆ ေလးကို
တင္ျပေပးခ်င္ပါတယ္။
ဥတၱရေစာျဖဴမင္း၏ ေပ်ာက္ဆုံးသြားေသာ ေရႊၿမိဳ႕ေတာ္
ေရွးလြန္ေလၿပီးေသာ အတိတ္ႏွစ္ေပါင္း
(၂၅၀၀)ေက်ာ္၊ ဘီစီ(၅၄၄-၅၈၉)ခန္႕တြင္ ေဂါတမျမတ္စြာ ဘုရားသခင္သည္
အနာဂတ္သာသနာေေတာ္တြင္ျဖစ္ေပၚေတြ႔ၾကဳံမည့္ အေရး ေမ်ာ္ေတြးသိျမင္ေတာ္မႈသျဖင့္
အခါတစ္ပါးေသာ မဇိၥိိ်မေဒသမွ ညီေတာ္အာနႏၵာႏွင့္တကြ ေကာင္းကင္ ခရီးျဖင့္
ေဒသစာရီၾကြခ်ီေတာ္္မႈရာ ယခုအင္းေတာ္ႀကီး ျဖစ္တည္သည့္ေဒသႏွင့္ ေရႊမဥၥဴ
ဘုရားတည္ရွိ သည့္ေနရာ၌ ေခတၱရပ္တန္႔ၿပီး နာဌာဂီရိေတာင္
(ဆင္ေခါင္းေတာင္)ထိပ္တြင္ ရပ္တန္႔ေတာ္မႈ၏။ ေနာင္ အခါ အနာဂတ္ကာလ၌
အင္းႀကီးျဖစ္္တည္လတၱံေသာေၾကာင္းခ်င္းရာႏွင့္ သာသနာေတာ္ထြန္းလင္း ေတာက္ပသည့္
ဗုဓျမတ္ဘုရား၏ ဓါတ္ေတာ္ ေမြေတာ္မ်ား ကိန္းေအာင္းေတာ္မႈရာေစတီေတာ္
ဘုရားတည္ရွိလတၱံ႔ေသာ ဗ်ာဒိတ္စကား မိန္႔ၾကားေတာ္မႈခဲ့ေလသည္။
မွတ္ခ်က္။ ။ဗ်ာဒိတ္ေတာ္ေပးေတာ္မႈစဥ္ ရပ္တန္႔ေတာ္မႈရာေတာင္၏ အမည္ကုိေရွးသမုိင္း မႈမ်ားအရအမည္ ကြဲမ်ားရွိေသာ္လည္း နာဌာဂီရိ(ဆင္ေခါင္း) ေတာင္ ဟူ၍သာ အစဥ္အဆက္မွတ္သားရေပသည္။
သာသနာေတာ္ သကၠရာဇ္ ၂၃၀-ခုႏွစ္တြင္ နဂါးအမ်ဳိး(၄)မ်ဳိး အက်ယ္(၁၁၂၄)မ်ဳိးအနက္ ဧရာပတၱနဂါး မ်ဳိးသားအဖ(၃)ဦးႏွင့္ နဂါးေပါင္း(၃၈၀၁၂)တုိ႕သည္ ေဘာဂ၀တီနဂါးျပည္မွ (အုိးသစ္၊ အိမ္သစ္၊ အင္းသစ္)ရွာရန္ ထြက္ခြာခဲ့ေလသည္၏။ သကၠရာဇ္(၂၆၄)ခုႏွစ္တြင္ အိမ္ေျခကုိးသန္းရွိေသာ(ပစၥႏၱရဂႏၼာ) ဂုရုရာဇ္တုိင္းတြင္ အိမ္ေျခ တစ္ေသာင္း၊ ေက်ာင္းေပါင္းတစ္ေထာင္(ဗုဒၵအယူ ေက်ာင္းခ်င္းမဟုတ္မူ၍ ၀ါဒဘာသာစုံ ေက်ာင္းေပါင္း စုံျဖစ္ဖြယ္) ရွိေသာ ဥတၱရဌာနီ၊ စည္းခမ္း(သွ်မ္းအေခၚၿမိဳ႕ကုိ တည္ေထာင္ေတာ္မူ၍) ေနာင္တြင္ ဥတၱရေစာျဖဴ (ထမံသီမ်ဳိး စ၀္ေဆဖိတ္ က်ားျဖဴမင္း) စုိးစံအုပ္ခ်ဳပ္ေလသည္။
သကၠရာဇ္ ၃၆၀-ခုႏွစ္၊ ဘီစီ(၁၈၄)တြင္ ေတာင္ေျမာက္အလ်ား(၈)တုိင္၊ အေရွ႕အေနာက္အနံ (၄)တုိင္ (ယခုအေခၚ တစ္တုိင္လွ်င္ႏွစ္မုိင္) က်ယ္၀န္းေသာအင္းႀကီးကုိ ေရနတ္နဂါးတုိ႕၏ဘုန္းတန္ခုိး ျဖင့္ ဖြဲ႕တည္ခဲ့ေလသည္ဟူ၏။ထုိ႕ေၾကာင့္ ေဘာဂ၀တီ နဂါးျပည္မွ နတ္နဂါးမ်ား လာေရာက္ၿပီး (အုိးသစ္ အိမ္သစ္)အင္းအုိင္ဖြဲ႕ တည္ခဲ့ၾကသည္ ဆုိေသာ အခ်က္သည္ ေရွးအဆက္ ဆက္ေသာ အင္းေတာ္ႀကီး သမုိင္းအရ ခုိင္လုံစြာ ေရးဆုိတင္ျပ မွတ္တမ္းတင္ ခ့ဲသည္။
ေဂါတမဘုရားရွင္ လက္ထက္တြင္ သုနာပရႏၱတုိင္း ဟူ၍ ေခၚတြင္ေသာ တုိင္း ႏုိင္ငံ၏ ေျမာက္ဘက္ေနာင္တြင္ ဂုရုရာဇ္တုိင္း စိနရဌ(စိမ့္)တုိင္း ဟူ၍ အသီးသီး ေခၚတြင္ခဲ့ေလသည္။ သာသနာ သကၠရာဇ္ ၃၆၀-ခု(ဘီစီ-၁၈၄)တြင္ ဂုရုရာဇ္တုိင္း ဥတၱရဌာနီ စည္းခမ္းၿမိဳ႕ႀကီးကုိ (ထမံသီ) သွ်မ္းလူမ်ဳိး ဥတၱရေစာျဖဴမင္း တည္ေထာင္ၿပီးသည္မွ ႏွစ္ေပါင္း၉၆ႏွစ္ ျပည့္ေျမာက္ ေသာႏွစ္ ေပတည္း။
ေလးမ်ဳိးေသာနဂါးတုိ႔တြင္ ဧရာပတၱ နဂါးမ်ဳိးျဖစ္ေသာ နဂါးမင္းသားသည္ ဥတၱရေစာျဖဴမင္း စုိးစံေသာ ဂုရုရာဇ္တုိင္း ဥတၱဌာနီ စည္းခမ္းၿမိဳ႕ႀကီးကုိအင္းဖြဲ႔ရန္ ေရႊတာင္နတ္မင္းႀကီး၏အမိန္႔ကုိရရွိ ေသာအခါ ေရနတ္နဂါးမင္းသားက စဥ္းစားေတာ္မႈသည္မွာ ဤ ထမံသီ လူမ်ဳိးမ်ားေနထုိင္ေပ်ာ္ပါး ေသာၿမိဳ႕ကုိ ငါအင္းဖြဲ႔လုိက္ေသာ္ တုိင္းေနျပည္သူလူတုိ႔ ေသေၾကပ်က္စီးၾကေတာ့မည္၊ ထုိသူတုိ႔ေသ ေၾကလ်င္ ငါ၌ ပါဏာတိပါတကံ ထုိက္၍အပါယ္ငရဲ၌ ဆင္းရဲႀကီးစြာ ခံစားရလိ္မ့္မည္ ဤေနရာကလြဲ လွ်င္လဲအျခားေနရာကုိ ငါသေဘာမက် မႏွစ္သက္ခဲ့၊ ဟယ္သုိ႔ေသာလည္း ဤတုိ္င္းသူျပည္သား လူအမ်ားတုိ႔သည္ တရားလည္း မကပ္ၾက၊ ကုိ္ယ္က်င့္သီလမရွိၾက ငါးပါးသီလကုိ တစ္ပါးမွ် မတည္ ေအာင္ ကုိယ္က်င့္တရားမ်ား အလြန္ ပ်က္ျပားၾကသည္၊ ေန႔စဥ္ညတုိင္း ထုိင္းမႈိင္းေတြ ေ၀၍ ငါးပါးအာရုံ ကာမဂုဏ္ကုိ စုံစုံမက္မက္ ႏွစ္သက္ေပ်ာ္ပါးသူသာ မ်ားေလသည္၊ သုိ႔ျဖစ္သည္ေၾကာင့္ အလီလီ ေတြးဆ၍ ညသန္းေခါင္ရံအခါ အာကာသ ေကာင္းကင္ယံတြင္ နတ္ျမင္းပ်ံစီးၿပီး ႀကီးစြာေသာ အသံျဖင့္ ေၾကြးေၾကာ္ေလသည္မွာ ဤတုိင္းျပည္၌ေနထုိင္ၾကကုန္ေသာ အသင္မႏုႆလူသားတုိ႔သည္ ေရွ႕ ခုႏွစ္ရက္ တုိင္လ်င္ သင္တုိ႔တုိင္းျပည္ ေရျပင္အတိ အင္းႀကီးျဖစ္လိမ္႔မည္၊ ခုႏွစ္ရက္မတုိင္ခင္ အၾကားခရီးေ၀းစြာ ထြက္ခြာသြားၾကကုန္ေလာ့ အကယ္၍မသြားဘဲေနၾကလွ်င္ ေရမြန္းႏွစ္၍ေသၾက ကုန္လတၱံ႔ဟု တစ္တုိင္း ျပည္လုံးၾကားေလာက္ေအာင္ သုံးႀကိမ္သုံးခါတုိင္တုိင္ ေၾကြးေၾကာ္ေလ၏ ဤသုိ႔တစ္ျပည္လုံး ၾကားေလာက္ေအာင္ေၾကြးေၾကာ္ပါေသာလည္း တုိင္းသားျပည္သူမ်ား ဗုိလ္လူတုိ႔၏ မေကာင္းမႈ ကံစီမံဖန္တီးသျဖင့္ အသက္ႀကီးေသာ မုဆုိးမ အေဒၚအုိတစ္ေယာက္အျပင္ မည္သူမွ် မၾကားမသိၾကေခ်၊ နံနက္ မုိး လင္းေသာအခါ အေဒၚအုိုမုဆုိးမက တအိမ္တက္တအိမ္ဆင္းသြား ေရာက္ ေျပာၾကားေသာ္လည္း အယုံ တရားမရွိၾကဘဲ အီမုဆုိးမသည္ မလွေသာမ်က္နွာ မသာယာ ေသာ မ်က္ခြက္ျဖင့္ ငါတုိ႔အား လိမ္လည္လွည့္ျဖား မဟုတ္မမွန္ေသာ စကားကုိေျပာၾကားေလသည္၊ ငါတုိ႔ဘုိးဘြား မိဘကစ၍ ငါတုိ႔လက္ထက္ က်ေအာင္ ဤတုိင္းျပည္နဂရတြင္ ထာ၀ရၾကာရွည္စြာ ေနထုိင္ခ့ဲ့ၾကသည္၊ ဘယ္အခါဘယ္ကာလမွ မၾကားစဘူးထူးဆန္းေသာ အီစကားကုိ အေဒၚအုိမုဆုိးမ ေျပာၾကားသည္ ရူးခ်င္သလားမသိဟု လူစုၿပီးျပန္ေျပာဆဲေရး ဆုိလုိက္ၾကကုန္သတည္း၊ အေဒၚအုိက ထုိထုိအိမ္ထက္သုိ႔ တက္၍ တဖန္ေ၀းရာသုိ႔ေရြ႕ေျပာင္း ထြက္ခြါသြားၾကရန္ သည္း ခံ၍ေျပာေသာ္လည္း မိမိအား အရူးအနွမ္းျဖစ္ေအာင္ မာန္ေထာင္ေဒါသ ေငါေငါထ၍ အိမ္ထက္မွ ေမာင္းႏွင္းျခင္းခံရေသာ ခုႏွစ္ရက္ေျမာက္ေသာေန႔၌ အေဒၚအုိသည္ ဤၿမိဳ႕ရြာရွိမိမိေဆြမ်ဳိးညာတိ ေျမး၊ ျမစ္မ်ားကုိ အပါေခၚငင္၍ ေ၀းစြာေသာၿမိဳ႕အေနာက္ဘက္တုိ႔ထြက္ေျပးၾကေလေသာ္ ေရနတ္ နဂါးရာဇာက ေတဇာကြန္႔ၿဖိဳး နတ္တုိ႔၏ တန္ခုိးအားျဖင့္ အမ်ဳိးမ်ဳိးေသာ မုိးလ္းႀကီးေလႀကီး ျမည္ဟီး ျပင္းခ်က္ လ်ပ္တထိန္ထိန္ အရွိန္ရဲရဲႏွင့္ ၀င္းနဲလွ်ပ္ကနဲ မုိးကလည္း သဲသဲမဲမဲရြာခ်ေလသည္။ ထုိအခါ မုဆုိးမသည္ ကုန္းေမာက္ေသလာ ယခုလြဲမြန္ေက်းရြာ၏ ဒကိၡဏာေတာင္ဘက္ ယခုအဘယဂီရိေခၚ ေတာင္ကုန္းေပၚထက္ သုိ႔တက္ေျပး၍လာရင္း မိမိေနာက္ေၾကာ(အေရွ႕)ဘက္သုိ႕ ေမွ်ာ္ၾကည့္လုိက္လွ်င္ ထမန္သီလူမ်ဳိး ဥတၱရေစာျဖဴမင္း၏ ဥတၱရဌာနီစည္းခမ္းၿမိဳ႕ႀကီးသည္ ေရျပင္အတိအင္္းႀကီးျဖစ္၍ ေပ်ာက္ ဆုံးေနေလၿပီ ကုိေတြ႔ျမင္ရေလေတာ့သည္။
ဥတၱရေစာျဖဴမင္း၏ ေပ်ာက္ဆုံးေနေသာ္ ေရႊၿမိဳ႕ေတာ္၏ တည္ေနရာသည္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္ (ကမၻာ့) ေျမပုံအရ အေရွ႕ေလာင္ဂ်ီတြဒ္ (၉၆ံ ၂၃`ႏွင့္ ၉၇ံ)ၾကားတြင္ လည္းေကာင္း၊ ေျမာက္ လတၱီတြဒ္ (၂၅ံ ႏွင့္ ၂၆ံ)ၾကားတြင္ လည္းေကာင္း၊ ျမန္မာႏုိင္ငံ(အထက္) ေျမာက္ပုိင္း(ကခ်င္ျပည္နယ္ မုိးညွင္းၿမိဳ႕ နယ္) တြင္ တည္ရွိေနသည္။ အင္းေတာ္ႀကီး အုိင္သည္၊ ေယဘုယ်ေခၚေ၀ၚအဆုိျပဳ ၾကသည့္အက်ယ္အ၀န္း ပမာဏမွာ အလ်ား -၁၆မုိ္င္၊ အနံ-၈မုိင္ရွိသည္ဟုဆုိသည္ သုိ႔ရာတြင္ျမန္မာ့ စြယ္စုံက်မ္း၌ အႀကီးဆုံးေသာအင္းသည္ အလ်ား-၁၄မုိင္၊ အနံ-ရမုိင္ရွိေသာအင္းသည္ မုိးေကာင္း ေခ်ာင္းဖ်ားခံရာ၌ရွိေပသည္ဟုဆုိေလသည္ အင္းေရျပင္သည္ စတုရန္းမုိင္-၁၀၀ခန္႔ရွိသည္ မုိးညွင္းၿမိဳ႕ နယ္၏ အမွတ္(၅)ေဒသဟူ၍ လည္းေကာင္းအသိမွတ္ျပဳ ေခၚတြင္ေလသည္။
အင္းေတာ္ႀကီး၏ အင္းေဘးပတ္လည္တြင္ ေရွးရာစုႏွစ္မွားစြာမွ လူေနအိမ္ေျခမွားတည္ရွိခဲ့သည္။ သိသာထင္ရွားေပသည္။
အင္းေတာ္ႀကီးအုိင္ အံ့ဖြယ္ကုိးပါး
အင္းေတာ္ႀကီးသည္ျမန္မာျပည္တြင္ အႀကီးဆုံးအင္းျဖစ္
၁- အလွ်ား - ၈ တိုင္၊ အနံ- ၄ တုိင္း ရွိျခင္းကတပါး။
၂- အေနာ္ အတၱအုိင္ကဲ့သုိ႔ အလြန္ေရသန္႔ရွင္းျခင္း ေၾကာင့္တပါး။
၃- အလြန္က်ယ္၀န္းသည့္ အင္းျဖစ္ေသာ္လည္း အင္းထဲတြင္ စုိး၀ါေသား မိေခ်ာင္း စသည့္ ငါးႀကီးတုိ႔ကုိ မစုိး၀ါးရ ေအာင္ အင္းေတာ္ႀကီး အရွင္ကထိန္းသိမ္းျခင္းေၾကာင့္အံ့ဖြယ္တပါး။
၄- အင္းႀကီးထဲတြင္ မေတာ္တဆ လူတုိ႔က်ေသဆုံးရေသာ္လည္းအနာအဆာမရွိ ငါးႀကီးမ်ာလည္းမစားပဲ ကမ္းစပ္ေရွာက္ေအာင္ လႈိင္းပုတ္ခတ္တင္ေပးျခင္း။
၅- အင္းနားတြင္ေရႊက်င္ေသာ္ ေရႊမ်ားရရွိျခင္း။
၆- အမုိက္သရုိက္မ်ားကုိ အင္းထဲတြင္ မရွိရေအာင္ ေန႔စဥ္ညတုိင္း ကမ္းသုိ႔အေရာက္လႈိင္းပုတ္ခတ္ေပးျခင္း။
၇- တႏွစ္ သုံးႀကိမ္က် သားမက္ေတာ္ နမ့္တိမ္းအရွင္က ေယာကၡမထံအရွင္ႀကီးထံသုိ႔ ေရေျပာင္းျပန္ ဆန္တက္ျခင္း။
၈- စစ္တုိက္ရာပါ၀င္ကူညီေသာ ေခ်ာင္းမ်ားကုိ အင္းထဲသုိ႔သန္႔ရွင္းစြာ ၀င္ျပဳျခင္း။
၉- ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တုိင္း တန္ေဆာင္မုန္းလမွစ၍ ျပာသုိလအထိ အင္းထဲရွိငါးမ်ားကုိ အင္းေတာ္ႀကီးေတာင္ပုိင္း အျခားကြာ(၈)ဘုရားထိ လြဲအိမ္ေတာင္အရွင္ႀကီးက အင္းထဲရွိငါးမ်ားကုိ ေဆးခတ္သျဖင့္ ငါးမ်ားစြာေသျခင္းျဖင့္ အ့ံဖြယ္ကုိးပါးသည္။
(ေနလင္းအင္းေတာ္ႀကီး-အင္းေတာ္ႀကီးသမုိင္းမွတ္တုိင္မ်ားမွထုတ္ႏုတ္တင္ျပလုိက္ရပါသည္။)
ေရႊမဥဴေစတီေတာ္(ေရလယ္ဘုရား) တည္ေတာ္မႈျခင္း။ သဘာ၀ အေလွ်ာက္ျဖစ္တည္ ဖန္တီးထားေသာ သဲေသာင္ခုံ ေသာင္ျပင္ျဖစ္သည္။ေျမာက္ဖက္ေသာင္ျပင္ခုံသည္ အင္းစပ္မွ ရႊမဥဴ ေစတီေတာ္တည္ရွိရာထိ ရွည္လ်ားစြာတည္ရွိေလသည္။
ကမာၻ႕အႀကီးဆံုးေရကန္ကေတာ့ ကက္စ္ပီယန္ပင္လယ္ပဲျဖစ္ပါတယ္။ အီရန္နဲ႔ရုရွ ဓနသဟာယ ႏုိ္င္ငံႏွစ္ႏိုင္ငံၾကားမွာ ရွိပါတယ္။ ပင္လယ္လို႔ေခၚေပမယ္ သူက သမုဒၵရာ နဲ႔ဆက္စပ္မေနဘူး။ဒါေပမယ့္ကုန္း တြင္းမွာတည္ရွိေနတဲ့ ဧရာမ ေရကန္ႀကီးျဖစ္ပါတယ္။
မွတ္ခ်က္။ ။ဗ်ာဒိတ္ေတာ္ေပးေတာ္မႈစဥ္ ရပ္တန္႔ေတာ္မႈရာေတာင္၏ အမည္ကုိေရွးသမုိင္း မႈမ်ားအရအမည္ ကြဲမ်ားရွိေသာ္လည္း နာဌာဂီရိ(ဆင္ေခါင္း) ေတာင္ ဟူ၍သာ အစဥ္အဆက္မွတ္သားရေပသည္။
သာသနာေတာ္ သကၠရာဇ္ ၂၃၀-ခုႏွစ္တြင္ နဂါးအမ်ဳိး(၄)မ်ဳိး အက်ယ္(၁၁၂၄)မ်ဳိးအနက္ ဧရာပတၱနဂါး မ်ဳိးသားအဖ(၃)ဦးႏွင့္ နဂါးေပါင္း(၃၈၀၁၂)တုိ႕သည္ ေဘာဂ၀တီနဂါးျပည္မွ (အုိးသစ္၊ အိမ္သစ္၊ အင္းသစ္)ရွာရန္ ထြက္ခြာခဲ့ေလသည္၏။ သကၠရာဇ္(၂၆၄)ခုႏွစ္တြင္ အိမ္ေျခကုိးသန္းရွိေသာ(ပစၥႏၱရဂႏၼာ) ဂုရုရာဇ္တုိင္းတြင္ အိမ္ေျခ တစ္ေသာင္း၊ ေက်ာင္းေပါင္းတစ္ေထာင္(ဗုဒၵအယူ ေက်ာင္းခ်င္းမဟုတ္မူ၍ ၀ါဒဘာသာစုံ ေက်ာင္းေပါင္း စုံျဖစ္ဖြယ္) ရွိေသာ ဥတၱရဌာနီ၊ စည္းခမ္း(သွ်မ္းအေခၚၿမိဳ႕ကုိ တည္ေထာင္ေတာ္မူ၍) ေနာင္တြင္ ဥတၱရေစာျဖဴ (ထမံသီမ်ဳိး စ၀္ေဆဖိတ္ က်ားျဖဴမင္း) စုိးစံအုပ္ခ်ဳပ္ေလသည္။
သကၠရာဇ္ ၃၆၀-ခုႏွစ္၊ ဘီစီ(၁၈၄)တြင္ ေတာင္ေျမာက္အလ်ား(၈)တုိင္၊ အေရွ႕အေနာက္အနံ (၄)တုိင္ (ယခုအေခၚ တစ္တုိင္လွ်င္ႏွစ္မုိင္) က်ယ္၀န္းေသာအင္းႀကီးကုိ ေရနတ္နဂါးတုိ႕၏ဘုန္းတန္ခုိး ျဖင့္ ဖြဲ႕တည္ခဲ့ေလသည္ဟူ၏။ထုိ႕ေၾကာင့္ ေဘာဂ၀တီ နဂါးျပည္မွ နတ္နဂါးမ်ား လာေရာက္ၿပီး (အုိးသစ္ အိမ္သစ္)အင္းအုိင္ဖြဲ႕ တည္ခဲ့ၾကသည္ ဆုိေသာ အခ်က္သည္ ေရွးအဆက္ ဆက္ေသာ အင္းေတာ္ႀကီး သမုိင္းအရ ခုိင္လုံစြာ ေရးဆုိတင္ျပ မွတ္တမ္းတင္ ခ့ဲသည္။
ေဂါတမဘုရားရွင္ လက္ထက္တြင္ သုနာပရႏၱတုိင္း ဟူ၍ ေခၚတြင္ေသာ တုိင္း ႏုိင္ငံ၏ ေျမာက္ဘက္ေနာင္တြင္ ဂုရုရာဇ္တုိင္း စိနရဌ(စိမ့္)တုိင္း ဟူ၍ အသီးသီး ေခၚတြင္ခဲ့ေလသည္။ သာသနာ သကၠရာဇ္ ၃၆၀-ခု(ဘီစီ-၁၈၄)တြင္ ဂုရုရာဇ္တုိင္း ဥတၱရဌာနီ စည္းခမ္းၿမိဳ႕ႀကီးကုိ (ထမံသီ) သွ်မ္းလူမ်ဳိး ဥတၱရေစာျဖဴမင္း တည္ေထာင္ၿပီးသည္မွ ႏွစ္ေပါင္း၉၆ႏွစ္ ျပည့္ေျမာက္ ေသာႏွစ္ ေပတည္း။
ေလးမ်ဳိးေသာနဂါးတုိ႔တြင္ ဧရာပတၱ နဂါးမ်ဳိးျဖစ္ေသာ နဂါးမင္းသားသည္ ဥတၱရေစာျဖဴမင္း စုိးစံေသာ ဂုရုရာဇ္တုိင္း ဥတၱဌာနီ စည္းခမ္းၿမိဳ႕ႀကီးကုိအင္းဖြဲ႔ရန္ ေရႊတာင္နတ္မင္းႀကီး၏အမိန္႔ကုိရရွိ ေသာအခါ ေရနတ္နဂါးမင္းသားက စဥ္းစားေတာ္မႈသည္မွာ ဤ ထမံသီ လူမ်ဳိးမ်ားေနထုိင္ေပ်ာ္ပါး ေသာၿမိဳ႕ကုိ ငါအင္းဖြဲ႔လုိက္ေသာ္ တုိင္းေနျပည္သူလူတုိ႔ ေသေၾကပ်က္စီးၾကေတာ့မည္၊ ထုိသူတုိ႔ေသ ေၾကလ်င္ ငါ၌ ပါဏာတိပါတကံ ထုိက္၍အပါယ္ငရဲ၌ ဆင္းရဲႀကီးစြာ ခံစားရလိ္မ့္မည္ ဤေနရာကလြဲ လွ်င္လဲအျခားေနရာကုိ ငါသေဘာမက် မႏွစ္သက္ခဲ့၊ ဟယ္သုိ႔ေသာလည္း ဤတုိ္င္းသူျပည္သား လူအမ်ားတုိ႔သည္ တရားလည္း မကပ္ၾက၊ ကုိ္ယ္က်င့္သီလမရွိၾက ငါးပါးသီလကုိ တစ္ပါးမွ် မတည္ ေအာင္ ကုိယ္က်င့္တရားမ်ား အလြန္ ပ်က္ျပားၾကသည္၊ ေန႔စဥ္ညတုိင္း ထုိင္းမႈိင္းေတြ ေ၀၍ ငါးပါးအာရုံ ကာမဂုဏ္ကုိ စုံစုံမက္မက္ ႏွစ္သက္ေပ်ာ္ပါးသူသာ မ်ားေလသည္၊ သုိ႔ျဖစ္သည္ေၾကာင့္ အလီလီ ေတြးဆ၍ ညသန္းေခါင္ရံအခါ အာကာသ ေကာင္းကင္ယံတြင္ နတ္ျမင္းပ်ံစီးၿပီး ႀကီးစြာေသာ အသံျဖင့္ ေၾကြးေၾကာ္ေလသည္မွာ ဤတုိင္းျပည္၌ေနထုိင္ၾကကုန္ေသာ အသင္မႏုႆလူသားတုိ႔သည္ ေရွ႕ ခုႏွစ္ရက္ တုိင္လ်င္ သင္တုိ႔တုိင္းျပည္ ေရျပင္အတိ အင္းႀကီးျဖစ္လိမ္႔မည္၊ ခုႏွစ္ရက္မတုိင္ခင္ အၾကားခရီးေ၀းစြာ ထြက္ခြာသြားၾကကုန္ေလာ့ အကယ္၍မသြားဘဲေနၾကလွ်င္ ေရမြန္းႏွစ္၍ေသၾက ကုန္လတၱံ႔ဟု တစ္တုိင္း ျပည္လုံးၾကားေလာက္ေအာင္ သုံးႀကိမ္သုံးခါတုိင္တုိင္ ေၾကြးေၾကာ္ေလ၏ ဤသုိ႔တစ္ျပည္လုံး ၾကားေလာက္ေအာင္ေၾကြးေၾကာ္ပါေသာလည္း တုိင္းသားျပည္သူမ်ား ဗုိလ္လူတုိ႔၏ မေကာင္းမႈ ကံစီမံဖန္တီးသျဖင့္ အသက္ႀကီးေသာ မုဆုိးမ အေဒၚအုိတစ္ေယာက္အျပင္ မည္သူမွ် မၾကားမသိၾကေခ်၊ နံနက္ မုိး လင္းေသာအခါ အေဒၚအုိုမုဆုိးမက တအိမ္တက္တအိမ္ဆင္းသြား ေရာက္ ေျပာၾကားေသာ္လည္း အယုံ တရားမရွိၾကဘဲ အီမုဆုိးမသည္ မလွေသာမ်က္နွာ မသာယာ ေသာ မ်က္ခြက္ျဖင့္ ငါတုိ႔အား လိမ္လည္လွည့္ျဖား မဟုတ္မမွန္ေသာ စကားကုိေျပာၾကားေလသည္၊ ငါတုိ႔ဘုိးဘြား မိဘကစ၍ ငါတုိ႔လက္ထက္ က်ေအာင္ ဤတုိင္းျပည္နဂရတြင္ ထာ၀ရၾကာရွည္စြာ ေနထုိင္ခ့ဲ့ၾကသည္၊ ဘယ္အခါဘယ္ကာလမွ မၾကားစဘူးထူးဆန္းေသာ အီစကားကုိ အေဒၚအုိမုဆုိးမ ေျပာၾကားသည္ ရူးခ်င္သလားမသိဟု လူစုၿပီးျပန္ေျပာဆဲေရး ဆုိလုိက္ၾကကုန္သတည္း၊ အေဒၚအုိက ထုိထုိအိမ္ထက္သုိ႔ တက္၍ တဖန္ေ၀းရာသုိ႔ေရြ႕ေျပာင္း ထြက္ခြါသြားၾကရန္ သည္း ခံ၍ေျပာေသာ္လည္း မိမိအား အရူးအနွမ္းျဖစ္ေအာင္ မာန္ေထာင္ေဒါသ ေငါေငါထ၍ အိမ္ထက္မွ ေမာင္းႏွင္းျခင္းခံရေသာ ခုႏွစ္ရက္ေျမာက္ေသာေန႔၌ အေဒၚအုိသည္ ဤၿမိဳ႕ရြာရွိမိမိေဆြမ်ဳိးညာတိ ေျမး၊ ျမစ္မ်ားကုိ အပါေခၚငင္၍ ေ၀းစြာေသာၿမိဳ႕အေနာက္ဘက္တုိ႔ထြက္ေျပးၾကေလေသာ္ ေရနတ္ နဂါးရာဇာက ေတဇာကြန္႔ၿဖိဳး နတ္တုိ႔၏ တန္ခုိးအားျဖင့္ အမ်ဳိးမ်ဳိးေသာ မုိးလ္းႀကီးေလႀကီး ျမည္ဟီး ျပင္းခ်က္ လ်ပ္တထိန္ထိန္ အရွိန္ရဲရဲႏွင့္ ၀င္းနဲလွ်ပ္ကနဲ မုိးကလည္း သဲသဲမဲမဲရြာခ်ေလသည္။ ထုိအခါ မုဆုိးမသည္ ကုန္းေမာက္ေသလာ ယခုလြဲမြန္ေက်းရြာ၏ ဒကိၡဏာေတာင္ဘက္ ယခုအဘယဂီရိေခၚ ေတာင္ကုန္းေပၚထက္ သုိ႔တက္ေျပး၍လာရင္း မိမိေနာက္ေၾကာ(အေရွ႕)ဘက္သုိ႕ ေမွ်ာ္ၾကည့္လုိက္လွ်င္ ထမန္သီလူမ်ဳိး ဥတၱရေစာျဖဴမင္း၏ ဥတၱရဌာနီစည္းခမ္းၿမိဳ႕ႀကီးသည္ ေရျပင္အတိအင္္းႀကီးျဖစ္၍ ေပ်ာက္ ဆုံးေနေလၿပီ ကုိေတြ႔ျမင္ရေလေတာ့သည္။
ဥတၱရေစာျဖဴမင္း၏ ေပ်ာက္ဆုံးေနေသာ္ ေရႊၿမိဳ႕ေတာ္၏ တည္ေနရာသည္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္ (ကမၻာ့) ေျမပုံအရ အေရွ႕ေလာင္ဂ်ီတြဒ္ (၉၆ံ ၂၃`ႏွင့္ ၉၇ံ)ၾကားတြင္ လည္းေကာင္း၊ ေျမာက္ လတၱီတြဒ္ (၂၅ံ ႏွင့္ ၂၆ံ)ၾကားတြင္ လည္းေကာင္း၊ ျမန္မာႏုိင္ငံ(အထက္) ေျမာက္ပုိင္း(ကခ်င္ျပည္နယ္ မုိးညွင္းၿမိဳ႕ နယ္) တြင္ တည္ရွိေနသည္။ အင္းေတာ္ႀကီး အုိင္သည္၊ ေယဘုယ်ေခၚေ၀ၚအဆုိျပဳ ၾကသည့္အက်ယ္အ၀န္း ပမာဏမွာ အလ်ား -၁၆မုိ္င္၊ အနံ-၈မုိင္ရွိသည္ဟုဆုိသည္ သုိ႔ရာတြင္ျမန္မာ့ စြယ္စုံက်မ္း၌ အႀကီးဆုံးေသာအင္းသည္ အလ်ား-၁၄မုိင္၊ အနံ-ရမုိင္ရွိေသာအင္းသည္ မုိးေကာင္း ေခ်ာင္းဖ်ားခံရာ၌ရွိေပသည္ဟုဆုိေလသည္ အင္းေရျပင္သည္ စတုရန္းမုိင္-၁၀၀ခန္႔ရွိသည္ မုိးညွင္းၿမိဳ႕ နယ္၏ အမွတ္(၅)ေဒသဟူ၍ လည္းေကာင္းအသိမွတ္ျပဳ ေခၚတြင္ေလသည္။
အင္းေတာ္ႀကီး၏ အင္းေဘးပတ္လည္တြင္ ေရွးရာစုႏွစ္မွားစြာမွ လူေနအိမ္ေျခမွားတည္ရွိခဲ့သည္။ သိသာထင္ရွားေပသည္။
အင္းေတာ္ႀကီးအုိင္ အံ့ဖြယ္ကုိးပါး
အင္းေတာ္ႀကီးသည္ျမန္မာျပည္တြင္ အႀကီးဆုံးအင္းျဖစ္
၁- အလွ်ား - ၈ တိုင္၊ အနံ- ၄ တုိင္း ရွိျခင္းကတပါး။
၂- အေနာ္ အတၱအုိင္ကဲ့သုိ႔ အလြန္ေရသန္႔ရွင္းျခင္း ေၾကာင့္တပါး။
၃- အလြန္က်ယ္၀န္းသည့္ အင္းျဖစ္ေသာ္လည္း အင္းထဲတြင္ စုိး၀ါေသား မိေခ်ာင္း စသည့္ ငါးႀကီးတုိ႔ကုိ မစုိး၀ါးရ ေအာင္ အင္းေတာ္ႀကီး အရွင္ကထိန္းသိမ္းျခင္းေၾကာင့္အံ့ဖြယ္တပါး။
၄- အင္းႀကီးထဲတြင္ မေတာ္တဆ လူတုိ႔က်ေသဆုံးရေသာ္လည္းအနာအဆာမရွိ ငါးႀကီးမ်ာလည္းမစားပဲ ကမ္းစပ္ေရွာက္ေအာင္ လႈိင္းပုတ္ခတ္တင္ေပးျခင္း။
၅- အင္းနားတြင္ေရႊက်င္ေသာ္ ေရႊမ်ားရရွိျခင္း။
၆- အမုိက္သရုိက္မ်ားကုိ အင္းထဲတြင္ မရွိရေအာင္ ေန႔စဥ္ညတုိင္း ကမ္းသုိ႔အေရာက္လႈိင္းပုတ္ခတ္ေပးျခင္း။
၇- တႏွစ္ သုံးႀကိမ္က် သားမက္ေတာ္ နမ့္တိမ္းအရွင္က ေယာကၡမထံအရွင္ႀကီးထံသုိ႔ ေရေျပာင္းျပန္ ဆန္တက္ျခင္း။
၈- စစ္တုိက္ရာပါ၀င္ကူညီေသာ ေခ်ာင္းမ်ားကုိ အင္းထဲသုိ႔သန္႔ရွင္းစြာ ၀င္ျပဳျခင္း။
၉- ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တုိင္း တန္ေဆာင္မုန္းလမွစ၍ ျပာသုိလအထိ အင္းထဲရွိငါးမ်ားကုိ အင္းေတာ္ႀကီးေတာင္ပုိင္း အျခားကြာ(၈)ဘုရားထိ လြဲအိမ္ေတာင္အရွင္ႀကီးက အင္းထဲရွိငါးမ်ားကုိ ေဆးခတ္သျဖင့္ ငါးမ်ားစြာေသျခင္းျဖင့္ အ့ံဖြယ္ကုိးပါးသည္။
(ေနလင္းအင္းေတာ္ႀကီး-အင္းေတာ္ႀကီးသမုိင္းမွတ္တုိင္မ်ားမွထုတ္ႏုတ္တင္ျပလုိက္ရပါသည္။)
ေရႊမဥဴေစတီေတာ္(ေရလယ္ဘုရား) တည္ေတာ္မႈျခင္း။ သဘာ၀ အေလွ်ာက္ျဖစ္တည္ ဖန္တီးထားေသာ သဲေသာင္ခုံ ေသာင္ျပင္ျဖစ္သည္။ေျမာက္ဖက္ေသာင္ျပင္ခုံသည္ အင္းစပ္မွ ရႊမဥဴ ေစတီေတာ္တည္ရွိရာထိ ရွည္လ်ားစြာတည္ရွိေလသည္။
ကမာၻ႕အႀကီးဆံုးေရကန္ကေတာ့ ကက္စ္ပီယန္ပင္လယ္ပဲျဖစ္ပါတယ္။ အီရန္နဲ႔ရုရွ ဓနသဟာယ ႏုိ္င္ငံႏွစ္ႏိုင္ငံၾကားမွာ ရွိပါတယ္။ ပင္လယ္လို႔ေခၚေပမယ္ သူက သမုဒၵရာ နဲ႔ဆက္စပ္မေနဘူး။ဒါေပမယ့္ကုန္း တြင္းမွာတည္ရွိေနတဲ့ ဧရာမ ေရကန္ႀကီးျဖစ္ပါတယ္။
ဒီေလာက္ အင္းေတာ္ႀကီးအိုင္အေၾကာင္းအနည္းငယ္ျပည့္စံုၿပီဟုထင္ပါသည္။ ဒီစာစုမ်ားကိုလည္း
အင္တာနက္ေပၚတြင္ရွာေဖြရသမွ်ကို ျပန္လည္စုစည္း တင္ျပထားျခင္းပါ။
eleven media ၊ မွတ္စုစာအုပ္ ဆိုဒ္ ၊ သွ်မ္းနီလူငယ္ႏွင့္ အျခားေသာဆိုဒ္မ်ားမွ တစ္ဆင့္
ျပန္လည္တင္ျပပါသည္။ဓာတ္ပံုမ်ားကိုလည္း အင္တာနက္တြင္ ရွာေဖြရသမွ် ကိုျပန္လည္တင္ဲပထားပါ
သည္။ သူငယ္ခ်င္းမ်ားေပ်ာ္ရႊင္ခ်မ္းေျမ႕ၾကပါေစ..............ေနခရမ္း
No comments:
Post a Comment
COMMENT ေလးမ်ားေပးၿပီး ေဆြးေႏြးေပးပါအံုး...
COMMENT ေပးရန္blogger အေကာင့္ျဖင့္ျဖစ္ေစ၊
Name/ URL(လိပ္စာတစ္ခုခု)ျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ အမည္မေဖာ္လိုလွ်င္
Anonymous ျဖင့္ျဖစ္ေစ ေဆြးေႏြးနိုင္ပါသည္။