ကမာၻ႕အလွဆံုး ျမစ္ႀကီးမ်ား

ယခင္က ကမာၻ႔အရွည္ဆံုး ျမစ္ႀကီးမ်ားအေၾကာင္းကို တင္ျပေပးဖူးပါသည္။ ယခုတင္ျပမည့္ အေၾကာင္းအရာကေတာ့ ကမာၻေက်ာ္ တယ္လီဂရက္ website တြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ ကမာၻ႔ အလွဆံုး ျမစ္ႀကီးမ်ားကို (၁) မွ (၁၇) အထိ ရွာေဖြတင္ေပးလိုက္ပါတယ္။ ကမာၻ႔အလွဆံုး ျမစ္ႀကီးမ်ားသည္ ရွည္လ်ားျခင္းအေပၚ မူတည္ေရြးခ်ယ္ျခင္း မဟုတ္ဘဲ ျမစ္ႀကီးမ်ားတစ္ေလ်ာက္ ၿမိဳ႕ရြာမ်ား၏ တည္ေနပံုမ်ား ၊ ျမစ္ေၾကာင္းတစ္ေလ်ာက္ ရႈ႕ခင္းမ်ား ၊ ရွည္လ်ားခိုင္မာသည့္ သမိုင္းဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္ တန္ဖိုးမ်ားကို မူတည္ေရြးခ်ယ္ထားျခင္းပါ။ ကမာၻ႔ယဥ္ေက်းမႈ ႏွင့္ လူသားသမိုင္း တိုးတက္ထြန္းကားမႈကို ျမစ္ႀကီးမ်ား ယဥ္ေက်းမႈဟု တင္စားရေလာက္ေအာင္ ရွည္လ်ားႀကီးမားေသာ ျမစ္ႀကီးမ်ားေၾကာင့္ အက်ိဳးေက်းဇူး မ်ားခဲ့ရပါသည္။ အလွဆံုး ျမစ္မ်ား စာရင္းတြင္ ျမန္မာျပည္မွ ဧရာ၀တီျမစ္ကို နံပါတ္(၁) ေပးထားၿပီး က်န္သည့္ ျမစ္ႀကီးမ်ားကိုလည္း ေရြးခ်ယ္ေဖာ္ျပေပးထားပါသည္။ ကဲ … ကမာၻ႔အလွဆံုး ျမစ္ႀကီးမ်ား အေၾကာင္းကို ၾကည့္လိုက္ရေအာင္ဗ်ာ…

(၁) ဧရာ၀တီ - ျမန္မာ

ဧရာ၀တီျမစ္ႀကီးသည္ ျမန္မာျပည္တြင္းမွာပင္ ျမစ္ဖ်ားခံၿပီး ျမန္မာျပည္ အလယ္ပိုင္းကို ျဖတ္သန္းစီးဆင္းကာ ျမန္မာ့ပင္လယ္တြင္းသို႔ စီး၀င္သြားေသာ အထူးအေရးပါသည့္ ျမစ္ႀကီးတစ္စင္း ျဖစ္ပါသည္။ ျမန္မာျပည္ ေျမာက္ပိုင္း ကခ်င္ျပည္နယ္မွ ေမခ ၊ မလိခ ျမစ္ႏွစ္သြယ္ ေပါင္းစပ္ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ဧရာ၀တီျမစ္ႀကီးသည္ ၁၃၄၈ မိုင္ (၂၁၇၀ ကီလိုမီတာ) အထိ ရွည္လ်ားပါသည္။ ျမန္မာျပည္အတြင္း ျဖတ္သန္းစီးဆင္းေသာ ျမစ္မ်ားတြင္ အရွည္ဆံုး ျမစ္ႀကီး ျဖစ္ၿပီး ကမာၻ႔ အရွည္လ်ားဆံုး ျမစ္ႀကီးမ်ားစာရင္းတြင္ေတာ့ (၅၅) ခုေျမာက္ ျဖစ္ပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ၏ သမိုင္းစဥ္တစ္ေလ်ာက္ ဧရာ၀တီျမစ္ႀကီးသည္ အေရးပါေသာ အခန္းက႑မွ အၿမဲပါ၀င္ေနပါသည္။ မွတ္တမ္းမ်ားအရ ေရွးဌာေနလူသားမ်ားအတြက္ စိုက္ပ်ိဳးေမြးျမဴေရး ႏွင့္ ကုန္စည္ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ရာ ပင္မ အေျခခံႀကီး ျဖစ္ခဲ့သလို ျမန္မာႏိုင္ငံ အလယ္ပိုင္းမွ ပင္လယ္ထြက္ေပါက္အထိ အသံုး၀င္ေသာ ျမစ္ႀကီးျဖစ္ကာ ေက်းဇူးႀကီးလွပါသည္။ ၆ ရာစုေလာက္ကတည္းက ကုန္စည္ ထုတ္လုပ္ တင္ပို႔ေရာင္းခ်ရာတြင္ အသံုး၀င္ခဲ့ေၾကာင္း ကမာၻ႕မွတ္တမ္းမ်ားတြင္ ေဖာ္ျပထားပါသည္။ ေခတ္အဆက္ဆက္ အသံုး၀င္ ေက်းဇူးႀကီးလွေသာ ျမစ္ႀကီး ျဖစ္သည္ႏွင့္အညီ ေရွးျမန္မာတို႔၏ ေက်ာ္ၾကားထင္ရွားေသာ နန္းၿမိဳ႕မ်ားသည္လည္း ဧရာ၀တီျမစ္ေၾကာင္းတစ္ေလ်ာက္ ေတြ႔ျမင္ၾကရပါသည္။ ရွည္လ်ားေသာ ျမစ္ေၾကာင္းတစ္ေလ်ာက္ သဘာ၀အလွအပ အမ်ိဳးမ်ိဳး ႏွင့္ ရွားပါးေသာ ေရေနသတၱ၀ါမ်ားပါ တည္ရွိေနပါသည္။ နာမည္ေက်ာ္ ဧရာ၀တီလင္းပိုင္းမ်ားလည္း တည္ရွိေနၿပီး ကမာၻေက်ာ္ ေန၀င္ခ်ိန္ျမစ္ျပင္အလွမ်ားကိုလည္း ခံစားႏိုင္ပါသည္။ သက္တမ္းၾကာရွည္ျခင္း ၊ လူသားတို႔၏ အဆင္ျခင္မဲ့ မိုက္မဲေသာ အသံုးျပဳမႈမ်ားေၾကာင့္ အိုမင္း ပ်က္စီးလာေပမယ့္ ဧရာ၀တီျမစ္ႀကီး၏ အလွမ်ားကေတာ့ လွပႏိုင္သေလာက္ လွပေနၿမဲ ၊ သူႏိုင္သေလာက္ အစြမ္းကုန္ အက်ိဳးျပဳေနၿမဲပင္ ျဖစ္ပါသည္။

(၂) Rhine River

႐ိုင္းျမစ္သည္ ဥေရာပတိုက္ အလယ္ပိုင္း ႏွင့္ အေနာက္စြန္းပိုင္းတြင္ ဒုတိယအရွည္ဆံုးျမစ္ႀကီး ျဖစ္ပါသည္။ ဆြစ္ဇာလန္ႏိုင္ငံ Alps ေတာင္တန္းမ်ားတြင္ ျမစ္ဖ်ားခံစီးဆင္းလာၿပီး ၊ ျပင္သစ္ ႏွင့္ ဂ်ာမနီ နယ္ျခားျမစ္အျဖစ္ စီးဆင္းကာ ဂ်ာမနီႏိုင္ငံကို ျဖတ္သန္းစီးဆင္းသြားပါသည္။ ေနာက္ဆံုး နယ္သာလန္ႏိုင္ငံကို ျဖတ္စီးသြားၿပီး ေျမာက္ပိုင္းပင္လယ္အတြင္းသို႔ စီး၀င္သြားပါသည္။ ႏိုင္ငံမ်ားစြာကို ျဖတ္သန္းစီးဆင္းသြားၿပီး ျမစ္ေၾကာင္းအရွည္အားျဖင့္ ၇၆၄ မိုင္ (1,230 km) ရွိပါသည္။ ေရာမအင္ပါယာ ေခတ္ေကာင္းစဥ္မွ စကာ ယေန႔အခ်ိန္အထိ ဥေရာပတိုက္၏ အေရးပါေသာ ျမစ္ႀကီးတစ္စင္း ျဖစ္ပါသည္။ ရွည္လ်ားေသာ သမိုင္းေၾကာင္းအဆက္ဆက္ ျမစ္ေၾကာင္းႀကီးတစ္ေလ်ာက္ အေရးပါေသာ ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ား ျဖစ္ထြန္းေပၚေပါက္ခဲ့ကာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ႏွင့္ ကုန္စည္ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရးအတြက္ မ်ားစြာအသံုး၀င္ခဲ့ပါသည္။ ျမစ္ေၾကာင္းတစ္ေလ်ာက္တြင္ ေရွးေခတ္က တည္ေဆာက္ခဲ့ေသာ လွပသည့္ ရဲတိုက္မ်ားလည္း တည္ရွိေနၿပီး ယခုအခါ ရိုင္းျမစ္ႀကီးသည္ ဂ်ာမနီႏိုင္ငံ၏ အမ်ိဳးသားအထိမ္းအမွတ္တစ္ခုလည္း ျဖစ္ေနပါသည္။

(၃) Nile River

ကမာၻ႔ရွည္ဆံုး ျမစ္ႀကီးအျဖစ္ လူသိမ်ားၾကသည့္ ႏိုင္းျမစ္ႀကီးကို အီဂ်စ္နိုင္ငံႏွင့္ တြဲကာလူပိုသိၾကပါသည္။ သို႔ေပမယ့္ ကမာၻေက်ာ္ႏိုင္းျမစ္ႀကီးသည္ အီဂ်စ္ႏိုင္ငံအျပင္ Tanzania, Uganda, Rwanda, Burundi, Congo, Kenya, Ethiopia, Eritrea, South Sudan ႏွင့္ Sudan စသည့္ ႏိုင္ငံ(၁၁)ႏိုင္ငံ ျဖတ္သန္းစီးဆင္းသြားသည့္ ႏိုင္ငံတကာ ျမစ္ေၾကာင္းရွည္ႀကီးပါ။ အရွည္အားျဖင့္ ၄၂၅၈ မိုင္ (6,853 km) အထိ ရွိပါသည္။ အက်ယ္ဆံုး ေနရာတြင္ ႏွစ္မိုင္းအထိ က်ယ္ပါသည္။ ရွည္လ်ားလွေသာ ျမစ္ႀကီးျဖစ္သည္ႏွင့္အညီ သမိုင္းေၾကာင္းအဆက္ဆက္ ယဥ္ေက်းမႈ ထြန္းကားခဲ့ရာ ပင္မအေျခခံ ျမစ္ႀကီး ျဖစ္ပါသည္။ ႏိုင္းျမစ္ယဥ္ေက်းမႈဟု တင္စားေခၚေ၀ၚၾကရသည့္ တိုးတတ္ထြန္းကားေသာ ယဥ္ေက်းမႈမ်ား ျဖန္႕ေ၀ရာ ကမာၻ႕ျမစ္ႀကီးတစ္စင္းအျဖစ္ တည္ရွိခဲ့ပါသည္။ အထူးသျဖင့္ ေရွးအီဂ်စ္ယဥ္ေက်းမႈ အႏုပညာလက္ရာမ်ားႏွင့္ ဗိသုကာအတတ္ပညာဆန္းမ်ား ျမစ္ေၾကာင္းတစ္ေလ်ာက္ မ်ားျပားစြာ တည္ရွိေနပါသည္။ ေခတ္အဆက္ဆက္ စိုက္ပ်ိဳးေမြးျမဴေရးႏွင့္ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရးတို႔အတြက္လည္း မ်ားစြာ အက်ိဳးမ်ားခဲ့ပါသည္။ ႏိုင္းျမစ္ႀကီးကို ကမာၻ႔အရွည္ဆံုး ျမစ္ႀကီးအျဖစ္ သတ္မွတ္ထားၾကေသာ္လည္း ေနာက္ပိုင္းစာရင္းမ်ားတြင္ (ex . WIKI) ေတာင္အေမရိကတိုက္မွ အေမဇုန္ျမစ္ႀကီးကို ကမာၻအရွည္ဆံုးျမစ္ႀကီးအျဖစ္ ေဖာ္ျပၾကတာလည္း ေတြ႔ရွိရပါသည္။ တိုင္းတာတြက္ခ်က္မႈ ကြဲလြဲမႈမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။

(၄) ဂဂၤါျမစ္

အိႏၵိယႏိုင္ငံ၏ အေရးပါေသာ ျမစ္ႀကီးတစ္စင္းျဖစ္ၿပီး ႏိုင္ငံ၏ အမ်ိဳးသားအထိမ္းအမွတ္ ျမစ္ႀကီးတစ္စင္းလည္း ျဖစ္ပါသည္။ ရွည္လ်ားေသာ သမိုင္းေၾကာင္းႏွင့္အတူ ဘာသာေရးယံုၾကည္ခ်က္မ်ားလည္း တည္ရွိရာ ျမစ္ႀကီး ျဖစ္ပါသည္။ ဘာသာအယူ၀ါဒမ်ား ရွင္သန္ဖြံ႔ၿဖိဳးရာ ႀကီးျမတ္ေသာ ျမစ္ႀကီးတစ္စင္းျဖစ္သလို ျမစ္ေၾကာင္းတစ္ေလ်ာက္ လွပေသာ ရႈခင္းမ်ား ၊ ေရွးေဟာင္းအေဆာက္အဦးႀကီးမ်ား မ်ားစြာ တည္ရွိေနပါသည္။ ထို႔ျပင္ ျမစ္ေၾကာင္းတစ္ေလ်ာက္ ငါးအမ်ိဳးေပါင္း ၁၄၀ ေက်ာ္ ၊ ကုန္းေနေရေနသတၱ၀ါ အမ်ိဳးေပါင္း ၉၀ ေက်ာ္ ႏွင့္ ဂဂၤါျမစ္ လင္းပိုင္မ်ားလည္း ရွိၾကပါသည္။ ျမစ္ႀကီးသည္ အရွည္အားျဖင့္ မိုင္ေပါင္း ၁၅၆၉ မိုင္ (2,525 km) ရွိပါသည္။

(၅) Danube River

Danube ျမစ္ႀကီးသည္ ဥေရာပတိုက္တြင္ Volga ျမစ္ႀကီးၿပီးေနာက္ ဒုတိယအရွည္ဆံုး ျမစ္ႀကီးတစ္စင္း ျဖစ္ပါသည္။ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၀ ႏိုင္ငံကို ျဖတ္သန္းစီးဆင္းရာ ျမစ္ႀကီးျဖစ္ပါသည္။
Germany ႏိုင္ငံမွ စတင္စီးဆင္းလာၿပီး Austria, Slovakia, Hungary, Croatia, Serbia, Romania, Bulgaria, Moldova ႏွင့္ Ukraine ႏိုင္ငံတို႔ကို ျဖတ္စီးသြားကာ ပင္လယ္နက္ ထဲသို႔ စီး၀င္သြားပါသည္။ ၁၇၈၀ မိုင္ (2,860 km) အထိ ရွည္ပါသည္။ အလယ္ ႏွင့္ အေရွ႕ဖ်ားဥေရာပတိုက္ႀကီးတြင္ တည္ရွိေနၿပီး ျမစ္ေၾကာင္းတစ္ေလ်ာက္ ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ား ႏွင့္ လွပေသာရႈ႕ခင္းမ်ားလည္း မ်ားစြာတည္ရွိပါသည္။ ေရာမအင္ပါယာ ေခတ္မွသည္ ယေန႔အခ်ိန္အထိ ေခတ္အဆက္ဆက္ အက်ိဳးျပဳေနေသာ ျမစ္ႀကီးတစ္စင္း ျဖစ္သလို ေရေနသတၱ၀ါမ်ားစြာ တည္ရွိေနေသာ ျမစ္ႀကီးတစ္စင္း ျဖစ္ပါသည္။

(၆) Douro River

ေနာက္ထပ္ ကမာၻ႔အလွဆံုး ျမစ္ႀကီးတစ္စင္းကေတာ့ စပိန္ ႏွင့္ ေပၚတူဂီႏိုင္ငံ တို႔ကို ျဖတ္သန္းစီးဆင္း သြားသည့္ Douro ျမစ္ႀကီး ျဖစ္ပါသည္။ ၅၅၇ မိုင္ (897 km) ရွည္ပါသည္။ လွပ ေခတ္မွီေသာ ႏိုင္ငံ ႏွစ္ႏိုင္ငံကို ျဖတ္သန္းစီးဆင္းသြားသည္ႏွင့္ အညီ လွပေသာ ရႈ႕ခင္းမ်ား ႏွင့္ တိုးတတ္ေခတ္မွီေသာ ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ား ျမစ္ေၾကာင္းတစ္ေလ်ာက္ တည္ရွိေနပါသည္။

(၇) မဲေခါင္ျမစ္

တရုတ္ႏိုင္ငံတြင္ ျမစ္ဖ်ားခံၿပီး ျမန္မာ ၊ လာအို ၊ ထိုင္း ၊ ကေမာၻဒီးယား ႏွင့္ ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံတို႔ကို ျဖတ္သန္းစီးဆင္းသြားသည့္ မဲေခါင္ျမစ္ႀကီးသည္လည္း ကမာၻ႔အလွဆံုး ျမစ္ႀကီးမ်ားတြင္ ပါ၀င္ေနပါသည္။ ႏိုင္ငံ ၆ ႏိုင္ငံႏွင့္ သတ္ဆိုင္ေနသည့္ မဲေခါင္ျမစ္ႀကီးသည္ အခ်ိဳ႕ေနရာမ်ား၌ ႏွစ္ႏိုင္ငံ နယ္ျခားျမစ္အျဖစ္လည္း သတ္မွတ္ၾကပါသည္။ အရွည္အားျဖင့္ ၂၇၀၃ မိုင္ (4,350 km) အထိရွည္လ်ားၿပီး ကမာၻ႔အရွည္ဆံုး ျမစ္ႀကီးမ်ားစာရင္းတြင္ နံပါတ္ (၁၂) ျဖစ္ပါသည္။ အာရွတြင္ နံပါတ္(၇) ေျမာက္ အရွည္ဆံုး ျမစ္ႀကီး ျဖစ္ပါသည္။ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ အေနာက္ပိုင္း ႏွင့္ အေရွ႕ေတာင္အာရွကို ဆက္သြယ္ေပးထားသည့္ ျမစ္ေၾကာင္းရွည္ႀကီးျဖစ္ကာ သာယာလွပေသာ သဘာ၀ရႈခင္းမ်ားလည္း မ်ားစြာရွိပါသည္။ ေရေနသတၱ၀ါ မ်ိဳးစံုေနထိုင္က်က္စားၾကၿပီး သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး ႏွင့္ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရးအတြက္လည္း မ်ားစြာအသံုး၀င္ပါသည္။ ယခုအခါ မဲေခါင္ျမစ္၀ွမ္းေဒသ ၆ ႏိုင္ငံပူးေပါင္းၿပီး ေဒသတိုးတတ္ေရးႏွင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈမ်ားလည္း တိုးျမွင့္လ်က္ ရွိပါသည္။

(၈) Neretva River

Bosnia and Herzegovina ႏွင့္ Croatia  ႏိုင္ငံတို႔ရွိ Neretva ျမစ္ႀကီးသည္လည္း လွပေသာ ျမစ္ႀကီးတစ္စင္း ျဖစ္ပါသည္။ ျမစ္ေၾကာင္းအရွည္အားျဖင့္ ၁၄၀ မိုင္ (230 km) သာရွိေသာ္လည္း လွပေသာ ရႈ႕ခင္းမ်ားႏွင့္အတူ ၾကည္လင္ေသာ ေရအေရာင္ေၾကာင့္လည္း ေက်ာ္ၾကားပါသည္။ ထိုျမစ္ေပၚတြင္ ဆည္ႀကီးမ်ား ႏွင့္ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားေပးစက္႐ံုမ်ားလည္း တည္ရွိေနပါသည္။

(၉) Spree River

မိုင္ ၂၅၀ (400 km) အရွည္ရွိေသာ Spree ျမစ္ႀကီးသည္ ဂ်ာမနီႏိုင္ငံ ႏွင့္ ခ်က္ႏိုင္ငံတို႔ကို ျဖတ္သန္းစီးဆင္း ေနပါသည္။ ဂ်ာမနီႏိုင္ငံတြင္ လွပေသာ ျမစ္ျပင္ရႈခင္းမ်ားေၾကာင့္ ကမာၻေက်ာ္ လွပေသာ ျမစ္ႀကီးတစ္စင္းအျဖစ္ ေက်ာ္ၾကားေနပါသည္။

(၁၀) Kenai River

အေမရိကန္ႏိုင္ငံ ၊ အလက္စကာျပည္နယ္ရွိ Kenai ျမစ္ႀကီးသည္လည္း လွပေသာ ရႈ႕ခင္းမ်ားေၾကာင့္ ကမာၻေက်ာ္ေနပါသည္။ ျမစ္ေၾကာင္းအရွည္ ၈၂ မိုင္ (132 km) ရွိၿပီး လွပေသာ Kenai ကန္ႀကီးမွ ျမစ္ဖ်ားခံကာ Cook ေရလက္ၾကားသို႔ စီး၀င္သြားပါသည္။

(၁၁) Brahmaputra River

အာရွတိုက္၏ အေရးပါေသာ ျမစ္ႀကီးတစ္စင္း ျဖစ္ၿပီး အႏၵိယ ၊ တရုတ္ ၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏိုင္ငံတို႔အၾကား နယ္နိမိတ္ျမစ္ အျဖစ္လည္း သတ္မွတ္ၾကပါသည္။ ၂၃၉၁ မိုင္ (3848 km) အထိ ရွည္လ်ားၿပီး ကမာၻ႔အရွည္ဆံုး ျမစ္ႀကီးမ်ားစာရင္းတြင္ နံပါတ္ (၁၅) ခုေျမာက္ ျမစ္တစ္စင္း ျဖစ္ပါသည္။ ရွည္လ်ားေသာ ျမစ္ႀကီးတစ္စင္း ျဖစ္သည္ႏွင့္အညီ လွပေသာ ရႈ႕ခင္းမ်ားႏွင့္ ေရေနသတၱ၀ါမ်ား ေပါၾကြယ္၀ရာ ျမစ္ႀကီး ျဖစ္ပါသည္။

(၁၂) Chobe River

အာဖရိကတိုက္မွ ျမစ္ေၾကာင္းရွည္ႀကီး ျဖစ္ၿပီး Angola ၊ Namibia ၊ Zambia ႏွင့္ Botswana ႏိုင္ငံတို႔ႏွင့္ ထိစပ္ျဖတ္သန္းစီးဆင္းေနပါသည္။ သဘာ၀အတိုင္း တည္ရွိေနေသးေသာ ရႈခင္းမ်ားႏွင့္ အာဖရိကတိုက္၏ ေရအရင္းအျမစ္အားထားရာ ျမစ္ႀကီးတစ္စင္း ျဖစ္ပါသည္။

(၁၃) Amazon River

အေမဇံုျမစ္ႀကီးသည္ ကမာၻ႔ ဒုတိယ အရွည္ဆံုးျမစ္ႀကီးတစ္စင္းျဖစ္ၿပီး ေတာင္အေမရိကတိုက္တြင္ေတာ့ အရွည္ဆံုးျမစ္ႀကီး ျဖစ္ပါသည္။ ဘရာဇီး ၊ ကိုလံဘီယာ ႏွင့္ ပီ႐ူးႏိုင္ငံ တို႔ကို ျဖတ္သန္းစီးဆင္းသြားၿပီး ေတာင္အေမရိကတိုက္ရွိ အျခားျမစ္ႀကီးမ်ားသည္ အေမဇုန္ျမစ္အတြင္းသို႔ ျမစ္လက္တက္မ်ားအျဖစ္ ေပါင္းစံုစီး၀င္ၾကပါသည္။ ၃၉၇၇ မိုင္ (6400 km) အထိ ရွည္လ်ားၿပီး အေမဇုန္ျမစ္၀ွမ္းသည္ ေတာင္အေမရိကပါမက ကမာၻ႔တစ္ခုလံုးကို အက်ိဳးျပဳေနေသာ ျမစ္၀ွမ္းေဒသ ျဖစ္ပါသည္။ အၿမဲစိမ္းစိုေနေသာ အေမဇုန္ျမစ္ေၾကာင္းတစ္ေလ်ာက္ ေရေနသယံဇာတမ်ားႏွင့္ သဘာ၀အလွမ်ားေၾကာင့္လည္း ကမာၻလွည့္ခရီးသည္မ်ား သြားေရာက္လည္ပတ္ရာ ေနရာႀကီး ျဖစ္ေနပါသည္။

(၁၄) Mississippi River

လူအိုျမစ္ႀကီးဟု အမည္ေျပာင္ရွိေသာ Mississippi ျမစ္ႀကီးသည္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ၏ အဓိက ျမစ္ႀကီးတစ္စင္း ျဖစ္သလို ျပည္နယ္ ၁၀ ခုကို ျဖတ္သန္းစီးဆင္းေနပါသည္။ ကမာၻ႔အရွည္ဆံုး ျမစ္ႀကီးမ်ား စာရင္း၀င္ ျဖစ္သလို ၂၃၂၀ မိုင္ (3,730 km) အထိရွည္လ်ားပါသည္။ ျမစ္ေၾကာင္းတစ္ေလ်ာက္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ၏ ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ားႏွင့္ သာယာလွပေသာ ရႈ႕ခင္းမ်ားလည္း ရွိပါသည္။

(၁၅) Seine River

ျပင္သစ္ႏိုင္ငံမွ နာမည္ေက်ာ္ စိန္႔ျမစ္ႀကီးသည္လည္း ကမာၻ႔အလွဆံုး ျမစ္မ်ား စာရင္းတြင္ ပါ၀င္ေနပါသည္။ ၄၈၃ မိုင္ (777 km) ရွည္လ်ားၿပီး ျမစ္ေၾကာင္းေပၚရွိ လွပေသာ ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ားေၾကာင့္ ကမာၻေက်ာ္ရပါသည္။ ပဲရဏ္ၿမိဳ႕ေတာ္ ႏွင့္ အီဖယ္ေမွ်ာ္စင္ကို ျမစ္ျပင္ေပၚမွ ၾကည့္႐ႈ႕ႏိုင္သလို ျမစ္ေၾကာင္းတစ္ေလ်ာက္ လွပေသာ တံတားႀကီးမ်ားလည္း အမ်ားအျပား တည္ရွိေနပါသည္။ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံ၏ အဓိကျမစ္ႀကီးတစ္စင္းပင္ ျဖစ္ပါသည္။

(၁၆) Volga River

႐ုရွႏိုင္ငံ၏ အမ်ိဳးသားအထိမ္းအမွတ္ ျမစ္ႀကီးအျဖစ္ သတ္မွတ္ထားသည့္ Volga ျမစ္ႀကီးသည္ ႐ုရွႏိုင္ငံ အလယ္ပိုင္းကို ျဖတ္သန္းစီးဆင္းသြားၿပီး ကက္စပီယံပင္လယ္ထဲသို႔ စီး၀င္သြားပါသည္။ ျမစ္ႀကီးသည္ ၂၂၉၄ မိုင္ (3692 km) အထိရွည္လ်ားပါသည္။ ႐ုရွႏိုင္ငံတြင္ တည္ရွိေသာ အဓိကၿမိဳ႕ႀကီးေပါင္း ၂၀ မွ ၿမိဳ႕ႀကီး ၁၁ ၿမိဳ႕သည္ Volga ျမစ္ေၾကာင္းတစ္ေလ်ာက္ ျမစ္၀ွမ္းလြင္ျပင္တြင္ တည္ရွိေနပါသည္။ ထိုအထဲတြင္ ႐ုရွႏိုင္ငံ၏ ၿမိဳ႕ေတာ္ ေမာ္စက္ုၿမိဳ႕ပင္ ပါ၀င္ေနပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ Volga ျမစ္ႀကီးသည္ ႐ုရွႏိုင္ငံ၏ သြင္ျပင္လကၡဏာႏွင့္ အလွအပမ်ားကို ကိုယ္စားျပဳရာ အဓိက ျမစ္ႀကီး တစ္စင္း ျဖစ္သလို ေခတ္အဆက္ဆက္ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ အက်ိဳးျပဳေနေသာ ျမစ္ႀကီးတစ္စင္း ျဖစ္ပါသည္။ ကမာၻ႔အရွည္ဆံုး ျမစ္ႀကီးမ်ားစာရင္းတြင္ နံပါတ္ (၁၈) ျဖစ္ပါသည္။

(၁၇) Yangtze River

အာရွတိုက္တြင္ အရွည္ဆံုး ျမစ္ႀကီးျဖစ္ေသာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံမွ Yangtze ျမစ္ႀကီးသည္ ကမာၻေပၚတြင္ တတိယေျမာက္ အရွည္ဆံုး ျမစ္ႀကီး ျဖစ္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံတည္းတြင္ ျမစ္ဖ်ားခံၿပီး အဆံုးသတ္သြားေသာ ျမစ္ႀကီးမ်ားတြင္ Yangtze ျမစ္ႀကီးသည္ ကမာၻ႔အရွည္ဆံုးအျဖစ္ မွတ္တမ္း၀င္ထားပါသည္။ ၃၉၅၀ မိုင္ (6357 km)အထိ ရွည္ပါသည္။ Yangtze ျမစ္ႀကီးသည္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံအတြင္း ရွည္လ်ားရစ္ပတ္စီးဆင္းေနၿပီး လွပေသာ ရႈ႕ခင္းမ်ား ေပါၾကြယ္၀ရာ ျမစ္ႀကီး ျဖစ္ပါသည္။ ေရေနသတၱ၀ါ မ်ိဳးစံု တည္ရွိေနၿပီး ရွားပါးေရေနသတၱ၀ါမ်ားကို ေတြ႔ရွိႏိုင္ပါသည္။ ထိုျမစ္ႀကီး၏ ျမစ္၀ွမ္းေဒသတြင္ ကုန္စည္ထုတ္လုပ္မႈေၾကာင့္ ႏိုင္ငံ GDP ၏ ၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ၀င္ေငြရရွိေစပါသည္။ ကမာၻ႔အႀကီးဆံုး ေရအားလွ်ပ္စစ္ထုတ္လုပ္ရာ စက္ရံုႀကီးလည္း ထိုျမစ္ေၾကာင္းေပၚတြင္ တည္ရွိေနပါသည္။ Yangtze ျမစ္ႀကီးသည္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ၏ သမိုင္းတစ္ေလ်ာက္ ေခတ္အဆက္ဆက္ ယဥ္ေက်းမႈထြန္းကားျပန္႔ပြားရာ ႏွင့္ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရးအတြက္ အေရးပါေနပါသည္။ လွပေသာ သဘာ၀အလွမ်ား တည္ရွိေနေသာေၾကာင့္ Yangtze ျမစ္ႀကီး၏ တစ္ခ်ိဳ႕ေသာ အပိုင္းမ်ားကို ယူနက္စကို၏ ကမာၻ႔ သဘာ၀အေမြအႏွစ္ေဒသ အျဖစ္ သတ္မွတ္ထားၿပီး ထိမ္းသိမ္းမႈမ်ားလည္း ျပဳလုပ္ထားပါသည္။

သူငယ္ခ်င္းတို႔ ေပ်ာ္ရႊင္ခ်မ္းေျမ႕ၾကပါေစ…………ေနခရမ္း