ေနခရမ္း: ပေဟဠိဆန္လွေသာ အီစတာကၽြန္းေပၚမွ မိြဳင္ရုပ္တုႀကီးမ်ား

Wednesday, September 6, 2017

ပေဟဠိဆန္လွေသာ အီစတာကၽြန္းေပၚမွ မိြဳင္ရုပ္တုႀကီးမ်ား

ကြ်န္ေတာ္တို ့ကမာၻေပၚမွာ အေျဖရွာရခက္တဲ႔ပေဟဠိဆန္တဲ႔ေနရာေဒသေတြ မ်ားစြာရွိပါတယ္။ ေနခရမ္း အခုတင္ျပခ်င္တဲ႔ ေနရာကေတာ့ ခ်ီလီနိုင္ငံပိုင္နက္ထဲမွ အီစတာကြ်န္း (easter
island) ေပၚမွ မိြဳင္ (Moai)ေခၚ ႀကီးမားတဲ႔ရုပ္ထုႀကီးေတြ အေၾကာင္းပါ။

(ပင္လယ္ကမ္းေျခမွ မိြဳင္ ရုပ္တုမ်ား)
တစ္ခ်ိန္က အီစတာကြ်န္းသည္ လူသူအေရာက္အေပါက္နည္း ေသာအထီးက်န္ေဒသတစ္ခုပါ။ ပစိဖိတ္သမုဒၵရာ အတြင္းတည္ရိွသည့္ ကြ်န္းငယ္တစ္ခုပါ။ အနီးဆံုးဟု ဆိုရမည့္ ပိုလီနီးရွန္းကြ်န္းစုမ်ားႏွင့္ပင္ သမုဒၵရာႀကီး ျခားလ်က္ေနပါတယ္။ ေတာင္အေမရိက ပင္မ ကုန္းေျမ၏ အေနာက္ဖက္ ၂၂၃၆ မိုင္ အကြာမွာ ရိွပါတယ္။ ကြ်န္းဟာ မီးေတာင္ကြ်န္းျဖစ္ၿပီး ကြ်န္းေပၚတြင္ မီးေတာင္ သံုးလုံးရွိပါတယ္။ ရာနိုေကာ့ ၊ ေမာင္ဂါတယ္ရီဗာကာ ၊ ကတီကီဟူသည့္ မီးေတာင္မ်ားရွိပါတယ္။

အီစတာကြ်န္းသည္ 24 ကီလိုမီတာ ရွည္ၿပီး 12.3 ကီလိုမီတာက်ယ္ဝန္းၿပီး Rapa Nui လူမ်ိဳး စု ၆၆၀၀ ခန႔္ယေန႔အခ်ိန္အထိ ေနထိုင္ၾကပါတယ္။ ယူနက္စကိုရဲ႕ ကမာၻ႕အေမြအႏွစ္စာရင္း၀င္ ေဒသအျဖစ္လည္း သတ္မွတ္ေစာင့္ေရွာက္ထားပါတယ္။

(အီစတာကၽြန္းေပၚတြင္ ရုပ္တုႀကီးမ်ားပ်ံ႕ႏွံတည္ရွိေနပံု)
ထိုသို ့ေသာ ကြ်န္းေပၚမွာ လြန္ခဲ႔ေသာႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကတည္းက ႀကီးမားလွေသာ ေက်ာက္ရုပ္ထုႀကီးမ်ားကို ေတြ႕ရွိၾကရပါတယ္။ တစ္ေနရာတည္းတြင္ မဟုတ္ဘဲ ကြ်န္းအႏွံ အမ်ားအားျဖင့္ ကမ္းေျခတစ္ေလ်ာက္ ရုပ္တုႀကီးမ်ားကို ေတြ႔ရတာပါ။

ထိုေက်ာက္ရုပ္တုႀကီးမ်ားကို အဝါေရာင္ မီးေတာင္ေက်ာက္တံုးမ်ားျဖင့္ ထုလုပ္ထားပါတယ္။ ေဒသခံတို ့၏အေခၚျဖင့္ မိြဳင္ (Moai)ဟု ေခၚၾကပါတယ္။ တစ္ကြ်န္းလုံးအႏွံ ၁၂ ေပမွ ၁၅ ေပျမင့္ေသာ ေက်ာက္ရုပ္ႀကီးေပါင္း ၁၀၀၀ ခန္႔ရွိပါတယ္။ ယခုလက္ရွိ မွတ္တမ္းတင္ထားသည္မွာ ၈၈၇ ခုရွိပါသည္။

ေက်ာက္ရုပ္တစ္ခုတြင္ ပ်မ္းမွ်အေလးခ်ိန္ တန္ ၂၀ ခန္႔ေလးပါတယ္။ အႀကီးဆုံးေက်ာက္ရုပ္တုႀကီးဆိုလွ်င္ ၃၃ ေပခန္႔ျမင့္ၿပီး ၈၂ တန္ အထိေလးပါတယ္။ ထိုရုပ္တုႀကီးအား Paro ဟုေခၚၾကသည္။
ထု၍မၿပီးေသးေသာ တစ္ပိုင္းတစ္စ ရုပ္တုႀကီးတစ္ခု မွာ ကြ်န္းေပၚရွိ အႀကီးဆံုးရုပ္တု ထက္ ႏွစ္ဆမွ် ႀကီးပါတယ္။ထိုရုပ္တုႀကီးၿပီးစီးလွ်င္ 21 metres (69 ေပ) အထိရွိမည္ဟု ခန္႔မွန္းၾကသည္။

ထိုကြ်န္းေပၚသို ့ ၁၇၂၂ တြင္ဥေရာပတိုက္သား Jacob Roggeveen ေရာက္ရွိခ့ဲၿပီး ၊ ၁၇၇၀ တြင္ စပိန္လူမ်ိဳးနယ္ပယ္သစ္ရွာေဖြသူ Felipe Gonzalez ေရာက္ရွိခ့ဲပါတယ္။ ထို ့ေနာက္ ၁၇၇၄ ခန္ ့တြင္
အဂၤလိပ္လူမ်ိဳး Captain James Cook ေရာက္ရွိခ့ဲပါတယ္။ ထိုသို ့ျဖင့္ေရာက္ရွိလာၾကေသာ္လည္း ကြ်န္းေပၚရွိရုပ္တုႀကီးမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍စိတ္ဝင္စားမႈ မခံခဲရပါ။

ထိုေနာက္ပိုင္းတြင္ အီစတာကြ်န္းမွာ ခ်ီလီအင္ပါယာအတြင္းေရာက္ရွိသြားခ့ဲပါတယ္။ ေခတ္သစ္တြင္ ကြ်န္းေပၚသို႔စတင္ေတြ႔ရွိေရာက္ခ့ဲသူကေတာ့ ၁၉၁၄ တြင္ေရာက္ရွိခ့ဲသည့္ အဂၤလိပ္အမ်ိဳးသမီး Katherine Routledge ဆိုသူျဖစ္ပါသည္။

ထို႔ေနာက္ပိုင္းႏွစ္မ်ားတြင္ ကြ်န္းေပၚသို႔ သုေတသနပညာရွင္မ်ား ေရာက္လာကာ ေက်ာက္ရုပ္ႀကီးမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ သုေတသနျပဳခ့ဲၾကပါတယ္။
သည္ရုပ္ထုႀကီးမ်ားကို မည္သူေတြထုလုပ္ခဲ႔ၾကၿပီး မည္သည့္ရည္ရြယ္
ခ်က္ျဖင့္ ထုလုပ္ခ့ဲၾကသလဲ ?
အဆင့္ျမင့္ေသာ ရုပ္တုထုလုပ္ျခင္းအတက္ကို မည္သို ့တက္ေျမာက္ၿပီး ေနာက္ပိုင္း ဘာေၾကာင့္ ေပ်ာက္ကြယ္ခဲ႔ၾကသလဲ?
ရုပ္တုတစ္ခုအတြက္ လူအင္အားဘယ္ေလာက္သုံး၍အခ်ိန္ဘယ္ေလာက္ၾကာခ့ဲသလဲ?
ထိုရုပ္တုမ်ား ထုလုပ္ၿပီးစီးခ်ိန္တြင္ လက္ရွိေနရာသို႔ မည္သို ့သယ္ေဆာင္ခ့ဲၾကပါသလဲ?
စသည္ျဖင့္ ေမးခြန္းေပါင္းမ်ားစြာကို ေျဖရွင္းနိုင္ဖို ့ႀကိဳးစားခ့ဲၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျပည့္စုံမွန္ကန္တဲ႔ အခ်က္အလက္မ်ားကိုေတာ့ ယေန႔အခ်ိန္အထိ မေတြ႕ၾကရေသးပါဘူး။

(ဦးထုပ္ေဆာင္းထားေသာ ရုပ္တုႀကီးမ်ား)
ထို႔ျပင္ ေက်ာက္ရုပ္ႀကီးေပါင္း ၁၀၀ ရဲ႕ေခါင္းေပၚမွာ ဦးထုပ္ လိုေက်ာက္တုံး ႀကီးေတြရွိၿပီး ၁၂ တန္အထိ အေလးခ်ိန္ ရွိပါတယ္။

ေရဒီယိုကာဗြန္နည္းျဖင့္ သက္တမ္းစမ္းစစ္မႈအရ ေက်ာက္ရုပ္တုမ်ား ထုလုပ္ၾကျခင္းသည္ ၁၆၅၀ ျပည့္ႏွစ္ခန္႔တြင္ လုံးဝရပ္ဆိုင္းသြားေၾကာင္း ေတြ႕ရပါတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ သတ္မွတ္ထားၾကတာေတာ့ ထိုေက်ာက္႐ုပ္တုႀကီးမ်ားကို ၁၀ ရာစု မွ ၁၆ ရာစုၾကားမွာ ထုလုပ္ခဲ့ေၾကာင္း ဆိုပါတယ္။

ထိုကၽြန္းေပၚမွ ေဒသခံ အဖိုးအဖြားမ်ားေခတ္က ထူးဆန္းတဲ့ ဓေလ့အရ ဧရာမ ေက်ာက္ရုပ္ႀကီးေတြ ထုလုပ္ခဲ့ၾကေၾကာင္းလည္း ဆိုၾကပါတယ္။ ေက်ာက္ရုပ္ႀကီး ေတြရဲ႕ သေကၤတ က က်ြန္းေပၚမွာ ေနထုိင္ ခဲ့ၾကတဲ့ အဖိုး အဖြား (သို႔မဟုတ္) အာဏာ ရိွခဲ့တဲ့ လူေတြ အတြက္ အထိမ္း အမွတ္ ရုပ္တု ႀကီးေတြ ျဖစ္နိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေက်ာက္႐ုပ္ႀကီးမ်ား ထုလုပ္ပံု ၊ ကၽြန္းအႏွံ႔ေနရာခ်ထားပံု ၊ မည္သူေတြ ထုလုပ္ခဲ့ေၾကာင္း တိက်တဲ့ ထုတ္ျပန္ခ်က္မ်ိဳးေတာ့ မျပဳလုပ္ႏိုင္ခဲ့ေသးပါဘူး။ ကြ်န္းေပၚရွိ႒ာေနတိုင္းရင္းသားမ်ား၏ ဒဏၰာရီပုံျပင္မ်ားကလည္း ထူးဆန္းလွပါတယ္။

မည္သို ့ဆိုေစ အီစကာကြ်န္းေပၚမွ မိြဳင္ေက်ာက္ရုပ္ႀကီးမ်ားကေတာ့ ထူးဆန္းမႈမ်ား ပေဟဠိ မ်ားျဖင့္ ခရီးသြားမ်ားကို ဖိတ္ေခၚေနပါတယ္။

(ပင္လယ္ေအာက္မွ အရုပ္ႀကီးမ်ား)
ေကာင္းကင္ကိုေမာ့ၾကည့္ေနပံု အသက္၀င္လွပါတယ္။ ရုပ္တုႀကီးမ်ား ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ေကာင္းကင္ကို ေမာ့ၾကည့္ေနဟန္ ထုလုပ္ထားတာလည္း အသိရခက္ပါတယ္။

(ေတာင္ဆင္ေျခေလွ်ာတစ္ေလွ်ာက္ ရုပ္တုႀကီးမ်ားေတြ႔ရပံု)
ထို႔ျပင္ ယခုေနာက္ပိုင္း တူးေဖာ္ေလ့လာမႈမ်ားေၾကာင့္ ေတြ႔ရွိရမႈမ်ားကလည္း ဆန္းၾကယ္ေနပါတယ္။ ယခင္က ဦးေခါင္းပိုင္းသာ ေတြ႔ျမင္ရေပမယ့္ တူးေဖာ္ၾကည့္ရာတြင္ ေျမေအာက္ျမႈပ္ေနေသာ ခႏၶာကိုယ္ပိုင္းမ်ားကိုပါ ေတြ႔ရွိၾကပါတယ္။ ၄င္းလ်ဳိ႕ဝွက္ထားတဲ့ ကိုယ္လံုးေတြကိုတာ့ The Easter Island Statue Project မွ ရွာေဖြေတြ႔ရိွခဲ့တာပါ။ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ကတည္းက ၄င္းရုပ္တုေတြထဲမွ ရုပ္တုႏွစ္ခုကို တူးေဖာ္ခဲ့ၾကျပီး ရွာေဖြေတြ႔ရိွခ်က္အားလုံးကို သူတုိ႔ဝက္ဘ္ဆိုဒ္ေပၚ မွတ္တမ္းတင္ထားပါတယ္။

ကိုယ္လုံးေတြ ေျမၾကီးထဲႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ႏွစ္ျမဳပ္ေနခဲ့ရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းက ရုပ္တုေတြဟာ မီးေတာင္နားမွာ ထုလုပ္ခဲ့တာျဖစ္ျပီး ရုပ္တုေတြရွိရာ တခြင္လုံး မီးေတာင္ေပါက္ကြဲခဲ့တာေၾကာင့္ လည္ပင္းေတြအထိ နစ္ျမဳပ္သြားခဲ့လို႔ျဖစ္ေၾကာင္း ဆိုၾကပါတယ္။

မည္သို႔ပင္ဆိုေစ အီစကာကၽြန္းေပၚမွ မိြဳင္႐ုပ္တုႀကီးမ်ားကေတာ့ လွ်ိဳ႕၀ွက္ခ်က္မ်ား ၊ ပေဟဠိမ်ား ဆက္လက္ရွိေနမွာ ျဖစ္ၿပီး ကမာၻ႕မေျဖရွင္းႏိုင္ေသာ ပေဟဠိမ်ားတြင္ ထိပ္ဆံုးက ပါ၀င္ေနမွာပါ။ ေရွးေခတ္လူမ်ားရဲ႕ အံ့ၾသခ်ီးက်ဴးေလာက္ဖြယ္ ဗိသုကာလက္ရာအျဖစ္လည္း အထင္အရွား တည္ရွိေနမည္ ျဖစ္ပါတယ္။